(Hoe) werkt therapie?
Hoe werkt therapie eigenlijk? En wat als het niet werkt zoals we hopen?
Met veel plezier heb ik in de afgelopen maanden een supervisietraject gevolgd bij Flip Jan van Oenen. Eerder had ik zijn boek ‘Het misverstand psychotherapie’ gelezen en was geïnspireerd geraakt door zijn manier van kijken naar de GGZ. Hij staat daarin stil bij hoe weinig we weten over hoe therapie werkt en hoe klein de rol van specifieke methodieken is in deze werkzaamheid.
Hoezeer verschillende methoden en interventies ook gepromoot worden, ze hebben ongeveer allemaal hetzelfde effect. Door het promoten echter, dragen we als sector en als maatschappij uit dat therapie helpt. En daar mogen we bescheidener in zijn. Soms helpt het, een beetje. Maar er zijn zoveel factoren in het leven van mensen, waarvan therapie er een is. En die factoren zijn bepalender voor of het beter gaat met mensen dan enkel de therapie. Het zou mensen kunnen helpen om dit te beseffen; waarschijnlijk gaat het over, het helpt als ik het leer verdragen, ik kan daar zelf aan bijdragen. Dan zou er minder druk op de GGZ komen, om al deze mensen ‘beter te maken’. En zouden mensen eerder gaan onderzoeken hoe ze hun situatie zelf kunnen veranderen ofwel verdragen.
Tijdens het supervisietraject hebben we gesproken over het vervolg van dit boek, ‘Verdragen’. Dit gaat verder in op hoe het hele systeem, de cliënt, de therapeut, de organisaties en de maatschappij, kunnen verdragen dat psychisch lijden bestaat en dat we dat niet altijd kunnen wegnemen. Op basis van de ‘Handleiding voor de client om therapie te verdragen’ heb ik een folder laten ontwerpen voor mijn cliënten, waarin uitgelegd wordt hoe therapie werkt en wat ze daarvan wel en niet kunnen verwachten. Als een ode aan het werk van Flip Jan.
Dank je Flip Jan, voor het waardevolle traject.
En dank je Annemieke Visser, voor het prachtige ontwerp.
Twee geloven op een bord?
Een onderwerp waar ik nog niet eerder bij had stilgestaan; de spanning die in een relatie kan ontstaan over het wel of niet eten van vlees. Inmiddels kan ik wel begrijpen dat dit een dealbreaker kan zijn. Mocht je hiermee te maken hebben, voel je welkom in mijn praktijk.
Nu ik sinds een aantal jaren vegetarisch ben geworden, in navolging van mijn dochter die de pionier was in ons gezin, verdiep ik me meer in wat ik eet en waarom ik dat doe. Ten tijde van de coronacrisis vond ik dat ik iets anders moest doen in mijn leven, om meer aan te sluiten bij mijn zorg om de aarde, het klimaat en de mensheid. Na onderzoek leek vegetarisch eten een (voor mij) relatief gemakkelijke manier om bij te dragen. Sindsdien heb ik dit doorgevoerd.
Met het verdiepen in het onderwerp las ik onlangs het boek Ooit aten we dieren van Roanne van Voorst. Waar ik zelf geen vlees meer eet omdat het zeer milieubelastend is, legt zij uit dat het helemaal niet zo natuurlijk is om dieren te eten dan wij in dit tijdperk denken. Een interessante kijk. En daarbij kwam ook een onderwerp naar voren waar ik nog niet eerder bij had stilgestaan; de spanning die in een relatie kan ontstaan over het eten van vlees tussen vegans en niet vegans. Vegans gaan nog een stap verder dan vegetariërs; zij eten ook geen zuivel en gebruiken geen dierlijke producten. Hier kan een mens prima van en mee leven, maar het zorgt wel voor een heel ander voedingspatroon dan dat van vlees en zuiveleters.
Zoals Roanne ons meeneemt in haar boek, begin ik te begrijpen dat wanneer je het eten van dieren ziet voor wat het werkelijk is; ‘we behandelen levende wezens op enorme schaal op een verschrikkelijke manier en maken ze vroegtijdig dood om ze op te eten’, het heel moeilijk kan zijn om met een partner te leven die niet-vegan is. Die daar dus aan bijdraagt, die je dieren ziet eten, die niet voelt dat dit heel wreed is. Er bestaan om die reden speciale dating apps voor veganisten en er zijn boeken geschreven over hoe je je relatie goed kunt houden wanneer je met dit verschil te dealen hebt. Waarbij het overkoepelende advies is; blijf elkaar respecteren.
In mijn praktijk heb ik nog geen stellen gezien die expliciet aangaven hiermee te worstelen. Inmiddels kan ik wel begrijpen dat dit een dealbreaker kan zijn. Mocht je hiermee te maken hebben, voel je welkom. Ondertussen onderzoek ik wat mijn volgende stap is richting een vegan voedingspatroon.
ADHD; zo leuk! Of een last?
Thomas van Luyn vindt het snijvlak tussen een hilarische voorstelling, waardevolle educatie en begripvolle omgeving die voelt als een warm bad. De boodschap die tijdens de voorstelling gegeven wordt, is precies wat ik doe met mijn cliënten in de praktijk.
Onlangs was ik in de prachtige Leidse schouwburg voor de voorstelling van Thomas van Luyn. Het leek me een leuk familieuitje en het ging over ADHD. Leuk en zinvol, leek me, alhoewel ik niet helemaal wist wat te verwachten. Ik kwam af op de heerlijke titel; De grote ADHD expirivaganza.
Zelden heb ik zo een divers en kleurrijk publiek in de schouwburg getroffen. Daar komen we meteen bij het leuke aspect van ADHD; er waren opvallend veel mensen die net wat anders waren, kleurrijkere kleding droegen, opvallende styling keuzes maakten, of zich geheel niets aantrokken van een norm op dat gebied. Wat een verademing. Ook qua leeftijd liep het zeer uiteen, met opvallend veel jonge mensen.
Thomas blijkt in staat om zowel over ADHD te vertellen als het voor te leven. Hij neemt ons mee in zijn leven, waarin een paar jaar terug werd geconstateerd dat er sprake van ADHD is (hoe weten de mensen van deze vragenlijst dat ik mijn fiets kwijtraak?). De voorbeelden die hij geeft, kunnen op veel herkenning van de zaal rekenen. Hoe chaotisch zijn leven is, hoe onrustig zijn hoofd, hoe hij van de hak op de tak springt.
En hierbij is hij in staat om ons zowel tranen van het lachen te bezorgen omdat het met regelmaat tot grappige situaties leidt, als ons te laten voelen hoe intens verdrietig het ook kan zijn wanneer je zo weinig grip op je leven hebt. Hij neemt ons mee in het proces van diagnosestelling en laat Anna Gimbrere vertellen over de wetenschappelijke kant van de zaak. Zij vult haar kennis aan met haar eigen ervaringsverhalen.
Op die manier leren we dat het krijgen van de diagnose helpend kan zijn, omdat je eindelijk begrijpt waarom je leven is verlopen zoals het verliep. Dat je niet dom bent, dat het er niet om gaat dat je de clou niet begrijpt, dat je niet minder bent dan andere mensen. Je brein werkt anders, waardoor het lastiger is om te structureren, te beginnen, te concentreren en je af te sluiten voor prikkels. De boodschap hierbij is; het is zo, wordt er handig in en wees mild voor jezelf. Daar haakte ik op aan, omdat dat precies is wat ik doe met mijn cliënten in de praktijk.
Hiermee heeft Thomas van Luyn het snijvlak gevonden tussen een hilarische voorstelling, waardevolle educatie en begripvolle omgeving die voelt als een warm bad. Voor mensen zonder ADHD gaat er een wereld open en zal het zowel je kennis ervan, als je begrip ervoor enorm vergroten. Voor mensen met ADHD voelt het als thuiskomen en een enorm gevoel van herkenning.
Geen wonder dus dat alle voorstellingen al snel waren uitverkocht. Gelukkig staat Thomas ook in 2025 weer met deze expirivaganza in het theater. Ben je nog niet geweest, maak er dan alsnog gebruik van! https://thomasvanluyn.com/
Hoe paars mag paarse vrijdag zijn?
De acceptatie van lhbti+ers neemt af. De noodzaak van een paarse vrijdag wordt groter.
Rond deze tijd leek het me passend om over paarse vrijdag te schrijven. De dag dat er binnen het onderwijs extra aandacht is voor lhbti+ers. Eerdere jaren ontvingen we hier bericht over van de scholen van de kinderen en ging er een paarse trui aan naar school. Ik vond het een mooi initiatief en wilde graag aansluiten door erover te schrijven. Dit jaar was het echter nogal rustig op dit gebied, we werden minder geïnformeerd. Tot mijn verdriet las ik in de krant dat scholen er voorzichtig mee omgingen, omdat er inmiddels nogal wat tegengeluiden zijn. Slingers werden extra hoog opgehangen, om vernieling te voorkomen. Armbandjes werden niet meer aan iedereen uitgedeeld, want het gedachtengoed kon niet opgedrongen worden. De tegengeluiden zouden gaan over dat er wel heel veel aandacht naar dit thema zou gaan. Wat een treurige constatering. De acceptatie van lhbti+ers neemt namelijk af, blijkt uit onderzoek. De noodzaak van een paarse vrijdag wordt dus alleen maar groter. Maar vanwege tegengeluiden maken we deze dag kleiner en zijn we voorzichtig. Dat lijkt me een verkeerde beweging. De dag zou net zo groot en lang en vaak georganiseerd moeten worden, totdat het leven van een lhbti+ jongere er hetzelfde uitziet op de middelbare school (en overal in de maatschappij) als van elke andere jongere. En helaas lijken we daar nog niet te zijn….
Eerste hulp bij klimaatangst
Voor wie een therapeut zoekt die op de hoogte is van de stand van zaken rondom klimaatverandering en die begrijpt welke gevoelens hierbij meespelen en dus voor welke (levens) keuzes je kan komen te staan; weet mij te vinden.
Al heel wat jaren ben ik aan het onderzoeken hoe ik mij kan inzetten voor ‘het redden van de wereld’ zoals ik het vaak noem. Het lijkt zo’n onmogelijke opgaaf. Dat is feitelijk ook zo, maar heeft waarschijnlijk ook iets te maken met mijn eigen formulering. Net zoals ik de mensen in mijn kamer meeneem in het kiezen van haalbare doelen en het zien van de kleine stappen, zou ik mijzelf kunnen helpen met het herformuleren van mijn missie. Dat zou meer handvatten en meer voldoening geven. Voorzichtig ben ik deze weg aan het onderzoeken, ik lees boeken, volg socials en zet kleine stappen. Daardoor weet ik inmiddels dat er psychologen zijn die zich verbonden hebben en de Stichting klimaatpsychologen hebben opgericht. Zowel om mensen te ondersteunen die worstelen met gevoelens rondom klimaatverandering, als om organisaties te helpen om te vergroenen. Mijn groene bank publiceerde onlangs een artikel over hoe om te gaan met klimaatstress. Een van de klimaatpsychologen gaf uitleg over wat hierbij helpend is. Je begrijpt, ik overweeg mij aan te sluiten, maar ik ben er nog niet uit of ik mij op die manier wil neerzetten als therapeut. Een belangrijke waarde voor mij is dat iedereen bij mij terecht kan. Dus ook mensen die zich helemaal niet bezighouden met het klimaat of die daar heel andere ideeën over hebben. Sluit ik die dan niet uit? Aangezien ik inmiddels een aantal mensen in de praktijk heb gehad die hadden ervaren dat het van wezenlijk belang was dat hun therapeut goed op de hoogte was van de situatie van het klimaat, besluit ik hier in elk geval meer over naar buiten te treden. Het zou ook een gemis zijn als deze mensen mij niet weten te vinden. Dat dit voor hen zo van belang is, omschrijft iemand als reactie op het bovengenoemde artikel heel treffend; ‘Ik heb al met meerdere coaches en psychologen gesproken, maar die waren allemaal buiten die bubbel (bubbel = het klimaat wordt bedreigd) en konden mij juist niet helpen omdat ik zo veel meer feitelijke kennis over de situatie heb dan zij, dat ze mij niet gerust konden stellen of begrepen wat mijn gevoelens zijn, en wat dan zou kunnen helpen.’ Voor wie dus een therapeut zoekt die op de hoogte is van de stand van zaken rondom klimaatverandering en die begrijpt welke gevoelens hierbij meespelen en dus voor welke (levens) keuzes je kan komen te staan; weet mij te vinden.
https://dekleurvangeld.nl/artikelen/2024/tips-klimaatpsycholoog
Het ga je goed of tot ziens?
Nu de praktijk alweer 7 jaar in bedrijf is, komen er regelmatig vragen van cliënten die eerder een traject hebben doorlopen. Dat herinnert me aan mijn eerste jaren als hulpverlener.
Nu de praktijk alweer 7 jaar in bedrijf is, komen er regelmatig vragen van cliënten die eerder een traject hebben doorlopen. Dat herinnert me aan mijn eerste jaren als hulpverlener, toen ik ervan overtuigd was dat mijn hulp op een dag niet meer nodig zou moeten zijn. Het was een idealistische gedachte; we kunnen dit als samenleving met elkaar, we accepteren iedereen zoals hij of zij is en we ondersteunen elkaar waar nodig. In zo’n maatschappij zou je in mijn ogen geen hulpverlener meer nodig hebben. Door de jaren heen merkte ik dat dit een illusie was. Er zullen altijd mensen zijn die vastlopen op bepaalde gebieden en daar te weinig gehoor voor vinden in hun omgeving. Dat kan zijn omdat hun problemen te fors zijn, omdat hun netwerk klein is, omdat hun netwerk overbelast is, omdat ze niet geleerd hebben dat zij bij hun naasten terecht kunnen of daar slechte ervaringen mee hebben. Wat er ook aan de hand is, ze hebben recht op een luisterend oor, op iemand die moeilijke processen met ze aan wil gaan en op iemand die dat blijft doen tot het beter gaat of tot er iemand gevonden is die daar beter bij kan helpen.
Dat betekent dat ik cliënten inmiddels graag terugzie. De ervaring leert namelijk dat ze veel gehad hebben aan een eerste traject, waardoor ze op een bepaald gebied van hun leven stappen hebben kunnen zetten (een betere relatie, van een burn out hersteld, een prettigere gezinsdynamiek). Doordat ze er veel aan gehad hebben, komen ze namelijk terug. Dan is er iets anders in het leven waar het schuurt (ouderschap, richting zoeken in werk, zorgen om kinderen). Ze hebben al de ervaring dat het helpt om hulp te zoeken en om dat hier te ontvangen. Een groot voordeel is daarnaast, dat we elkaar al goed kennen. We kunnen dus sneller aan de slag en deze trajecten duren dan ook vaak kort. Een bijkomend voordeel voor mij is dat ik de eer heb om mensen te zien groeien en ontwikkelen gedurende hun leven en op die manier dicht bij mooie en moeilijke momenten mag staan. Dat helpt mij weer om mijn werk te waarderen en met liefde te blijven doen.
De afhaalchinees
Geadopteerde kinderen worstelen veel meer dan gemiddeld met ernstige psychische klachten. Kelly-Qian van Binsbergen brengt haar eigen adoptieproces zonder omhaal in beeld in de documentaire ‘De afhaalchinees’.
De titel is net zo recht voor zijn raap als de documentaire zelf. Kelly van Binsbergen is geadopteerd uit China en groeide op in Zeeland. De titel verwijst naar de bijnaam die ze in het dorp had. Inmiddels als dertiger stelt ze voor het eerst haar eigen adoptie kritisch tegen het licht en verdiept zich daarvoor grondig in het onderwerp. Adoptie is een wonderlijk iets; veelal gebracht als het geven van een beter leven aan een kind, maar vaak wel door een ouderpaar dat zelf geen kinderen kan krijgen. Daarmee start het dus toch bij egoïsme in plaats van bij altruïsme. Als we het leven van kinderen willen verbeteren, is het zinvoller om te investeren in het verbeteren van de leefomstandigheden van deze kinderen ter plekke.
In de vierdelige documentaire blijkt, naast het basisprincipe van een kind uit zijn of haar sociale en culturele omgeving te halen, dat er veel mis was met het systeem van adoptie. Papieren werden vervalst, kinderen werden geronseld, het draaide veelal om geld en er was te weinig aandacht voor voorlichting en screening. Het stemt verdrietig om dit hele verhaal tot je te krijgen. Geadopteerde kinderen worstelen veel meer dan gemiddeld met ernstige psychische klachten. Kelly brengt dit op een duidelijke manier in beeld. Door alle kanten hiervan inzichtelijk te maken, weet ze een evenwicht te bewaren, waardoor het nergens een directe aanval wordt. Kelly houdt duidelijk van haar adoptievader, ook al zijn ze zichtbaar heel verschillende mensen (haar adoptiemoeder is inmiddels overleden). Zijn verhaal over de adoptie deed me hier en daar verbaasd en verschrikt opkijken en tegelijkertijd voelde ik begrip voor deze man. Doordat Kelly allerlei betrokkenen vanuit meerdere perspectieven aan het woord laat, krijgen we zicht op dit hele proces.
Het wordt nergens een positief verhaal, of dat moet het verhaal zijn over de veerkracht van de mens, welke blijkt uit de geadopteerden die het ondanks alle moeilijkheden redden in hun leven. De afsluiting is echter mooi doordat de symboliek ervan het thema adoptie tot in de kern omvat; Kelly besluit haar tweede, Chinese naam bij haar voornaam te voegen. Het koppelteken wat hiervoor nodig is, is bureaucratisch ingewikkeld en duur, maar veelbetekenend; ze voelt zich even Chinees als Nederlands, maar zal zich op geen van deze plekken echt volwaardig op haar plek voelen. Dank voor deze inzichtgevende documentaire, Kelly-Qian van Binsbergen!
https://www.npostart.nl/de-afhaalchinees/POW_05729952