Om stil van te worden: Rauw
Een zaal vol mensen, stil, onder de indruk, geraakt. Sally en Molly maken theater over de struikelende mens. Dus over ons allemaal.
Een zaal vol mensen, stil, onder de indruk, geraakt. Onlangs was ik bij een bijeenkomst van ‘In de wolken’, dat zich richt op verliessituaties. Er werd een theaterstuk opgevoerd door twee acteurs van ‘Sally en Molly’. Jonge meiden die je meenemen in hoe het leven verder gaat nadat je vader is overleden. Ik was niet de enige in de zaal waarbij dit thema heel persoonlijk raakte. Ze namen ons mee in de verwarring, de leegte, het onbegrip, het ervan weg willen, het niet weten wat ermee te moeten. Hun persoonlijke ervaring was voelbaar en daarmee werd het voor ons allemaal tastbaar. Het was een rauwe en kwetsbare voorstelling, ze draaien nergens omheen. De herkenning was voor velen groot (in een zaal met rouwtherapeuten is het thema nooit ver weg). De wens werd uitgesproken om het aan anderen te kunnen laten zien, zodat mensen zouden begrijpen wat je hebt doorgemaakt en hoe het je vormt. Van het ook wel begrijpen dat het lastig is voor anderen om erop te reageren (alhoewel; ‘mensen kunnen toch gewoon vragen of je er over wilt praten?!’), tot de hectiek in een eerste week na het overlijden en dat bij elkaar komen voor een uitvaart ook iets gezelligs kan hebben tot hoe je er als gezin met elkaar (of dus iedereen toch een beetje alleen) mee omgaat.
Sally en Molly maken theater over de struikelende mens. En aangezien we allemaal wel eens struikelen, is het dus voor iedereen. De voorstellingen die ze maken (momenteel ook over en angststoornissen, depressie en eenzaamheid) zijn te boeken. Ze brengen hiermee beladen thema’s weer terug in de ‘gewone wereld’.
Heb ik wel recht op mijn gevoel?
Voorspelbaarheid en houvast waren de afgelopen jaren al verder te zoeken en soms onvindbaar. Het gevoel van hoop en veiligheid dat aan de horizon opdoemde wordt door de huidige nieuwsberichten wederom de kop in gedrukt. En dat maakt indruk, zelfs zomaar thuis, voor de televisie op je eigen bank.
De afgelopen jaren waren, vooral door Corona, roerig en onvoorspelbaar. Eerder schreef ik al over wat dit kan doen met je eigen stabiliteit, je relatie en je visie op de toekomst. Net toen het leek alsof de tijd was aangebroken op op te gaan bouwen en toekomstgericht aan de slag te gaan, werden de nieuwsberichten wederom somber. Het nieuws over de oorlog in de Oekraïne valt velen zwaar.
Huisartsen en hulplijnen worden overspoeld met vragen en verhalen over toenemende angst, opgerakelde trauma's, slapeloosheid en somberheid. Dit kan betrekking hebben op een situatie uit het verleden waar herinneringen aan opleven, angst en zorgen over de eigen toekomst of die van familie of zelfs de wereld. Vaker nog valt het veel minder goed te duiden waarom je je misschien onrustig, angstig of somber voelt door de oorlogsberichten en - beelden die nu aan de orde van de dag zijn. En ook daar zit voor veel mensen een ingewikkeld vraagstuk. Zelfs als het je nachten uit je slaap houdt kan namelijk de gedachte overheersen dat jij helemaal geen recht heb op jouw beleving en jouw gevoel hierover. Want jij bent daar niet, jij bent veilig in het hier en nu en hebt het goed.
En hoe logisch deze gedachten misschien ook zijn, ze helpen niet. Door het niet erkennen, uitspreken of toelaten van wat je voelt en beleefd kunnen de klachten verergeren. Gevoel is niet iets waar je recht op hoeft te hebben, niet iets wat wel of niet mag of gepast is. Want gevoelens en jouw beleving zijn er gewoon, hoe je het ook wendt of keert. Het is altijd wat het is en het is goed. En je bent niet de enige, maar dat weet je niet als je er niet over spreekt of je beleving minimaal erkent voor jezelf.
Deze erkenning of het uitspreken van hoe het met je gaat kan al wat lucht en perspectief geven. Daarnaast is het van belang om jezelf serieus te nemen. Je kan om te beginnen goed voor jezelf zorgen. En vast dag- en nachtritme, beweging, gezonde voeding. Sporten of mindfulness kunnen ook zeker helpen. Doe wat goed is voor jou en als je daar zelf niet uitkomt of het niet voldoende helpt: spreek je uit. Zoek hulp. In je eentje blijven tobben helpt niet. Ga inderdaad naar de huisarts, een vertrouwenspersoon en hulplijn. De situatie kunnen we helaas niet veranderen, hoe we daarmee omgaan en elkaar daarin ondersteunen kan wél!
Zoek verbinding in de eenzaamheid
Eenzaamheid neemt toe, vooral onder jongeren. Jij kan het verschil maken door te zoeken naar verbinding. En dat hoeft echt niet moeilijk te zijn.
Wat onmogelijk leek is toch mogelijk. Na bijna een jaar van anders en het nieuwe normaal lijkt hier en daar gelatenheid en misschien zelfs gewenning te ontstaan. Wat de ene week nog mag, is de volgende week niet toegestaan. En de week daarna toch weer wel maar dan anders. Veranderingen en onvoorspelbaarheid zijn de basis van waaruit we nu al zo lang leven. Voor veel volwassenen valt dit al niet mee. Voor veel jongeren is het bijna niet meer te doen. Niet naar school, niet meer afspreken met vrienden, elkaar niet meer ontmoeten op de vanzelfsprekende plekken zoals de sportclub. Verveling is aan de orde van de dag. En alsof dat niet erg genoeg is neemt eenzaamheid en depressie hand over hand toe bij middelbare scholieren en studenten. De ontwikkelingsfase van deze jongeren vraagt om grenzen opzoeken en de wereld verkennen. De realiteit is dat zij thuis zitten en weinig tot geen contact hebben met leeftijdsgenoten. Zorgelijk. De groep jongeren die professionele hulp zoekt neemt toe. En wat goed dat dat gebeurt. Op eigen initiatief of op aangeven van de omgeving. Het is juist die omgeving die voor deze doelgroep een belangrijke rol kan spelen. Want al lijkt die nukkige puber of die in zichzelf gekeerde student niet op jou te zitten wachten. Ga toch dat gesprek eens aan, vraag hoe het gaat, wandel samen eens een blokje om. Verzin desnoods dat je zelf de boodschappen anders niet kan dragen. Vraag je af waar je de verbinding kan maken. Samen koken, muziek luisteren of een film kijken? Neem het eventuele gemopper of de zwijgzaamheid op de koop toe. Je zou het misschien niet zeggen, maar het kan echt het verschil maken.