De successen in het leven vieren
Sta jij wel eens stil bij je successen als ouder? Misschien is het tijd om dat te vieren!
Het houdt mij bezig deze maand. Zowel op een aangename als op een weemoedige manier. Het is een fantastische maand en een confronterende maand. Mijn oudste kind is 18 jaar geworden en mijn echtgenoot is 50 geworden. Het is heerlijk dat we met elkaar als partners en als gezin zover zijn gekomen en het feit dat we zover zijn gekomen, zegt iets over onze leeftijd. We worden oud…
Ook dat oud(er) worden is gelinkt aan verschillende gevoelens. Het is confronterend om ouder te worden omdat ik me realiseer dat er al zoveel achter mij/ons ligt wat niet terug zal komen. En dat de tijd die ons rest steeds minder wordt. Maar ik weet als geen ander dat het ook een enorme weelde is om überhaupt zo oud te worden. Wat een genot om al die jaren meegemaakt te mogen hebben!
En al die jaren zijn niet als vanzelf voorbij gegaan. Zeker als het gaat om het grootbrengen van kinderen, is daar energie, zorg en liefde naartoe gegaan. Het voelt als een prestatie, een kind grootgebracht hebben, klaar voor de maatschappij, volwassen.
Het is traditie om verjaardagen te vieren en zeker bij een 18e verjaardag is het feest. Ik voel als moeder echter ook behoefte om dit moment voor mijzelf, voor ons als ouders, te markeren. Het leek me dat daar informatie over te vinden moest zijn, dus ik zocht op internet naar onderzoeken over het belang van successen vieren. Tot mijn teleurstelling kreeg ik alleen zoekopdrachten over werk.
Blijkbaar is het gebruikelijk om te spreken over successen wanneer het om werk gaat. En is er aandacht voor hoe deze successen in de spotlights te zetten, ze te vieren. Waarom vond ik geen resultaten die gingen over het vieren van successen in je persoonlijke leven? En nog preciezer, over het ouderschap. Zien we dan minder dat het om successen gaat? Is het vanzelfsprekend dat je je taken in het leven oppakt en er het beste van maakt?
Terwijl, dat bleek dan weer wel uit de onderzoeken, het vieren van successen heel nuttig is; ‘medewerkers voelen zich belangrijk en erkend als er bewust stil wordt gestaan bij het positieve resultaat van hun inzet’. Zou het ons als maatschappij niet dienen wanneer ouders zich belangrijk en erkend voelen in hun taak als ouders? Daar mag best wat meer aandacht voor zijn. Dus bij deze een begin; dank aan alle ouders voor hun eindeloze inzet om hun kinderen zo goed mogelijk groot te brengen!
Twee geloven op een bord?
Een onderwerp waar ik nog niet eerder bij had stilgestaan; de spanning die in een relatie kan ontstaan over het wel of niet eten van vlees. Inmiddels kan ik wel begrijpen dat dit een dealbreaker kan zijn. Mocht je hiermee te maken hebben, voel je welkom in mijn praktijk.
Nu ik sinds een aantal jaren vegetarisch ben geworden, in navolging van mijn dochter die de pionier was in ons gezin, verdiep ik me meer in wat ik eet en waarom ik dat doe. Ten tijde van de coronacrisis vond ik dat ik iets anders moest doen in mijn leven, om meer aan te sluiten bij mijn zorg om de aarde, het klimaat en de mensheid. Na onderzoek leek vegetarisch eten een (voor mij) relatief gemakkelijke manier om bij te dragen. Sindsdien heb ik dit doorgevoerd.
Met het verdiepen in het onderwerp las ik onlangs het boek Ooit aten we dieren van Roanne van Voorst. Waar ik zelf geen vlees meer eet omdat het zeer milieubelastend is, legt zij uit dat het helemaal niet zo natuurlijk is om dieren te eten dan wij in dit tijdperk denken. Een interessante kijk. En daarbij kwam ook een onderwerp naar voren waar ik nog niet eerder bij had stilgestaan; de spanning die in een relatie kan ontstaan over het eten van vlees tussen vegans en niet vegans. Vegans gaan nog een stap verder dan vegetariërs; zij eten ook geen zuivel en gebruiken geen dierlijke producten. Hier kan een mens prima van en mee leven, maar het zorgt wel voor een heel ander voedingspatroon dan dat van vlees en zuiveleters.
Zoals Roanne ons meeneemt in haar boek, begin ik te begrijpen dat wanneer je het eten van dieren ziet voor wat het werkelijk is; ‘we behandelen levende wezens op enorme schaal op een verschrikkelijke manier en maken ze vroegtijdig dood om ze op te eten’, het heel moeilijk kan zijn om met een partner te leven die niet-vegan is. Die daar dus aan bijdraagt, die je dieren ziet eten, die niet voelt dat dit heel wreed is. Er bestaan om die reden speciale dating apps voor veganisten en er zijn boeken geschreven over hoe je je relatie goed kunt houden wanneer je met dit verschil te dealen hebt. Waarbij het overkoepelende advies is; blijf elkaar respecteren.
In mijn praktijk heb ik nog geen stellen gezien die expliciet aangaven hiermee te worstelen. Inmiddels kan ik wel begrijpen dat dit een dealbreaker kan zijn. Mocht je hiermee te maken hebben, voel je welkom. Ondertussen onderzoek ik wat mijn volgende stap is richting een vegan voedingspatroon.
ADHD; zo leuk! Of een last?
Thomas van Luyn vindt het snijvlak tussen een hilarische voorstelling, waardevolle educatie en begripvolle omgeving die voelt als een warm bad. De boodschap die tijdens de voorstelling gegeven wordt, is precies wat ik doe met mijn cliënten in de praktijk.
Onlangs was ik in de prachtige Leidse schouwburg voor de voorstelling van Thomas van Luyn. Het leek me een leuk familieuitje en het ging over ADHD. Leuk en zinvol, leek me, alhoewel ik niet helemaal wist wat te verwachten. Ik kwam af op de heerlijke titel; De grote ADHD expirivaganza.
Zelden heb ik zo een divers en kleurrijk publiek in de schouwburg getroffen. Daar komen we meteen bij het leuke aspect van ADHD; er waren opvallend veel mensen die net wat anders waren, kleurrijkere kleding droegen, opvallende styling keuzes maakten, of zich geheel niets aantrokken van een norm op dat gebied. Wat een verademing. Ook qua leeftijd liep het zeer uiteen, met opvallend veel jonge mensen.
Thomas blijkt in staat om zowel over ADHD te vertellen als het voor te leven. Hij neemt ons mee in zijn leven, waarin een paar jaar terug werd geconstateerd dat er sprake van ADHD is (hoe weten de mensen van deze vragenlijst dat ik mijn fiets kwijtraak?). De voorbeelden die hij geeft, kunnen op veel herkenning van de zaal rekenen. Hoe chaotisch zijn leven is, hoe onrustig zijn hoofd, hoe hij van de hak op de tak springt.
En hierbij is hij in staat om ons zowel tranen van het lachen te bezorgen omdat het met regelmaat tot grappige situaties leidt, als ons te laten voelen hoe intens verdrietig het ook kan zijn wanneer je zo weinig grip op je leven hebt. Hij neemt ons mee in het proces van diagnosestelling en laat Anna Gimbrere vertellen over de wetenschappelijke kant van de zaak. Zij vult haar kennis aan met haar eigen ervaringsverhalen.
Op die manier leren we dat het krijgen van de diagnose helpend kan zijn, omdat je eindelijk begrijpt waarom je leven is verlopen zoals het verliep. Dat je niet dom bent, dat het er niet om gaat dat je de clou niet begrijpt, dat je niet minder bent dan andere mensen. Je brein werkt anders, waardoor het lastiger is om te structureren, te beginnen, te concentreren en je af te sluiten voor prikkels. De boodschap hierbij is; het is zo, wordt er handig in en wees mild voor jezelf. Daar haakte ik op aan, omdat dat precies is wat ik doe met mijn cliënten in de praktijk.
Hiermee heeft Thomas van Luyn het snijvlak gevonden tussen een hilarische voorstelling, waardevolle educatie en begripvolle omgeving die voelt als een warm bad. Voor mensen zonder ADHD gaat er een wereld open en zal het zowel je kennis ervan, als je begrip ervoor enorm vergroten. Voor mensen met ADHD voelt het als thuiskomen en een enorm gevoel van herkenning.
Geen wonder dus dat alle voorstellingen al snel waren uitverkocht. Gelukkig staat Thomas ook in 2025 weer met deze expirivaganza in het theater. Ben je nog niet geweest, maak er dan alsnog gebruik van! https://thomasvanluyn.com/
Hoe paars mag paarse vrijdag zijn?
De acceptatie van lhbti+ers neemt af. De noodzaak van een paarse vrijdag wordt groter.
Rond deze tijd leek het me passend om over paarse vrijdag te schrijven. De dag dat er binnen het onderwijs extra aandacht is voor lhbti+ers. Eerdere jaren ontvingen we hier bericht over van de scholen van de kinderen en ging er een paarse trui aan naar school. Ik vond het een mooi initiatief en wilde graag aansluiten door erover te schrijven. Dit jaar was het echter nogal rustig op dit gebied, we werden minder geïnformeerd. Tot mijn verdriet las ik in de krant dat scholen er voorzichtig mee omgingen, omdat er inmiddels nogal wat tegengeluiden zijn. Slingers werden extra hoog opgehangen, om vernieling te voorkomen. Armbandjes werden niet meer aan iedereen uitgedeeld, want het gedachtengoed kon niet opgedrongen worden. De tegengeluiden zouden gaan over dat er wel heel veel aandacht naar dit thema zou gaan. Wat een treurige constatering. De acceptatie van lhbti+ers neemt namelijk af, blijkt uit onderzoek. De noodzaak van een paarse vrijdag wordt dus alleen maar groter. Maar vanwege tegengeluiden maken we deze dag kleiner en zijn we voorzichtig. Dat lijkt me een verkeerde beweging. De dag zou net zo groot en lang en vaak georganiseerd moeten worden, totdat het leven van een lhbti+ jongere er hetzelfde uitziet op de middelbare school (en overal in de maatschappij) als van elke andere jongere. En helaas lijken we daar nog niet te zijn….
Een scheiding, wat nu?!
Wanneer duidelijk wordt dat er gescheiden gaat worden, spelen daarbij vele emoties een grote rol. Om hierin een goede weg te vinden, heeft TNO een training voor ouders ontwikkeld.
De ontzetting, onthutsing, het verdriet en de grote verwarring bij mensen wanneer duidelijk wordt dat er gescheiden gaat worden. Het is voor iedereen verschrikkelijk. Op dat moment in elk geval. Hopelijk en meestal worden dingen op de lange termijn beter en rustiger.
Op die momenten heb ik er soms bij gezeten. De hoop in relatietherapie is natuurlijk dat het weer lukt om de relatie nieuw leven in te blazen. Soms echter lijkt een van beide partners het nodig te hebben om duidelijk te kunnen zijn over het willen beëindigen van de relatie en soms is het de conclusie na een traject van proberen.
Aangezien mijn hart ligt bij gezinnen, ben ik dan in gedachten bezig met de kinderen. Eigenlijk doe ik veel van de relatietherapie ook voor de kinderen. Hoe kan ik hen helpen om gelukkige, rustige en goed samenwerkende ouders te krijgen? Wanneer mensen uit elkaar gaan, bied ik dan ook altijd aan om mee te denken in het vervolgtraject en waar nodig te blijven ondersteunen.
Veel mensen zijn in staat om dit zelf vorm te geven. En gelukkig lukt het veel stellen om hier samen uit te komen op een manier waarbij de kinderen niet belast worden. Natuurlijk krijgen de kinderen hier van alles van mee, dat kan ook niet anders. Maar ouders die hun problemen met elkaar en met andere volwassenen bespreken en niet met de kinderen, maken al een groot verschil.
Om hierin een goede weg te vinden, heeft TNO een training voor ouders ontwikkeld. Die wordt als groepstraining aangeboden, maar is ook gratis online te volgen, middels een te downloaden pdf bestand. Het is een mooi vormgegeven training, met uitleg, video’s van ervaringsdeskundige ouders en hulpverleners en adviezen. Een laagdrempelige manier voor ouders om zich in de materie te verdiepen. Voor iedereen die zelf geïnteresseerd is of die mensen erop zou willen wijzen;
ALS door kinderogen
Wat als je als ouder van jonge kinderen de diagnose ALS krijgt en uit wilt leggen wat er gebeurt en gaat gebeuren? Anjo Snijders creëerde, samen met zijn vrouw Sascha Groen, een prachtige manier om het aan zijn en aan alle kinderen duidelijk te maken.
Wat als je als vader van twee jonge kinderen ALS krijgt en je aan ze uit wilt leggen wat er gebeurt en gaat gebeuren? Dit lot trof Anjo Snijders en hij creëerde samen met zijn vrouw Sascha Groen een prachtige manier om het aan zijn en aan alle kinderen duidelijk te maken; een korte animatiefilm. In deze film, LUKi & the lights, zien we een aandoenlijke robot zijn leven leiden met zijn vrienden. Hij werkt, hij sport, hij maakt plezier met anderen. Al snel echter begint zijn arm te haperen. De lichtjes in zijn arm weigeren en zijn arm doet het niet meer. Hij maakt er eerst het beste van, maar komt toch bij een arts uit. Op deze manier volgen we het proces van de eerste tekenen van de ziekte tot de uiteindelijke dood. Ingrijpend, maar vooral ook levendig, hoopvol, met plezier en gewoon duidelijk. Een mooie manier om kinderen (en iedereen overigens) mee te nemen in hoe een ziekteproces bij ALS eruit ziet. De film is niet gebonden aan een taal, waardoor hij voor iedereen te begrijpen is. Hoewel tragisch en verdrietig, zeer waardevol en aan te raden.
Gaat het goed met de rouw?
Het overlijden van naasten is een ingrijpende gebeurtenis. Zeker wanneer het kinderen aangaat. Fonds slachtofferhulp heeft een website opgezet gericht op rouwbehandeling met daarop zelfs een rouwmeter om het rouwproces in kaart te brengen.
Het overlijden van naasten is een ingrijpende gebeurtenis. Zeker wanneer het kinderen aangaat, die een overlijden van heel dichtbij meemaken, grijpt dit iedereen aan. We beseffen ons dat het een intense gebeurtenis is in een kinderleven en zijn bezorgd om het kind. Het kan voor ouders lastig zijn om goed in te schatten hoe het kind omgaat met de rouw. Sommige kinderen praten erover, anderen nauwelijks. Sommige kinderen laten duidelijk verdriet zien, anderen minder. Ieder kind heeft zijn of haar persoonlijke manier om om te gaan met het verlies. Daarbij komt nog dat kinderen en jongeren zich met perioden helemaal kunnen richten op hun leven in het hier en nu, waarbij het verlies naar de achtergrond lijkt te zijn verdwenen. Het is dus ook niet verwonderlijk dat het ingewikkeld kan zijn om goed zicht te hebben op het rouwproces van kinderen.
Fonds slachtofferhulp heeft het initiatief genomen om een website op te zetten gericht op rouwbehandeling. Hier wordt informatie gegeven over rouwbehandelingen en over onderzoek dat op dit gebied is verricht en wat lopende is. Samen met een aantal universiteiten zijn er rouwbehandelingen ontwikkeld voor specifieke verliessituaties. Ze hebben ook een rouwmeter ontwikkeld, zowel voor kinderen als voor volwassen. Hiermee kun je een inschatting maken over of er sprake is van een mogelijk problematisch rouwproces. De rouwmeter voor kinderen is een zelftest voor kinderen tussen de 8 en 18 jaar, die door zowel het kind als een ouder kan worden ingevuld. Met een overzichtelijke hoeveelheid vragen kan er binnen 15 minuten een beeld verkregen worden van hoe het rouwproces verloopt.
Dit kan een waardevol hulpmiddel zijn voor de ouders van kinderen die een rouwproces doorlopen en zich afvragen of hun kind dit zelf kan dragen. Het voorkomt dat kinderen te lang blijven hangen in verdriet of somberheid of het verdriet juist nog niet toelaten. Daarnaast is het van meerwaarde omdat het kan voorkomen dat kinderen gespecialiseerde hulp krijgen die dat niet nodig hebben. Niets vervelender voor kinderen dan door hun ouders of andere goedbedoelende volwassenen naar een therapeut gebracht te worden, terwijl ze dat zelf niet willen of er niet voor openstaan. Voor iedereen die zich afvraagt of een kind hulp nodig heeft bij het doorwerken van een rouwproces is het dus een laagdrempelige eerste stap om de rouwmeter in te vullen. Een waardevol aanbod!
Wat doe je dan?
‘Wat doe je dan?’ is misschien wel de moeilijkste vraag die ik krijg over mijn werk in de praktijk. Juist datgene wat het werk leuk maakt, maakt het ook lastig om te omschrijven.
‘Wat doe je dan?’ is misschien wel de moeilijkste vraag die ik krijg over mijn werk in de praktijk. Die kan ik niet eenvoudig beantwoorden. En dat vind ik dan weer moeilijk, want ik zou toch in staat moeten zijn om helder uit te leggen wat ik eigenlijk doe en met wie? Meer dan eens ben ik uitgedaagd om een elevator pitch te creëren, ik zou het moeten kunnen opdreunen. Ware het niet dat juist datgene wat het werk leuk maakt, het ook lastig maakt om te omschrijven; het is zo breed!
Alleen al kijkend naar wie ik zoal in de praktijk tref, dan is dat heel divers. Mensen komen alleen, ze komen met hun partner, ze komen met hun kinderen, met hun broers of zussen, met hun ouders, met hun ex, met hun stiefvader of - moeder. En ze zijn van alle leeftijden, van de peuters tot aan de grootouders. Zelfs als mensen zichzelf te oud vinden om nog in zichzelf te investeren, zien ze dat er echt nog wat te winnen valt.
En ook de reden waarvoor mensen naar de praktijk komen verschilt enorm (behalve natuurlijk dat het er in wezen om gaat hoe het leven fijner kan worden). Mensen willen van relatieproblemen af, van somberheid, van een burn-out, van familieproblemen, van problemen met hun kinderen of hun ouders, van de last van hun ADHD of autisme klachten, van de zwaarte van hun rouw, van de angst voor de dood, van de zwaarte van alles wat ze hebben meegemaakt of de last van ingrijpende gebeurtenissen.
Steeds meer ontdek ik dat er een rode draad loopt door alle trajecten, die ondanks de persoon, de leeftijd en problematiek aanwezig is.
Deze begint ermee te erkennen wat er aan de hand is. Dat klinkt logisch en bijna eenvoudig, maar is dat zeker niet. We voelen vaak wel de last, maar echt durven kijken naar wat er is, is spannend. Wanneer er erkenning is en we dus weten wat we in de kamer hebben, is de volgende stap om daar mild naar te leren kijken en er met mildheid mee om te gaan. Dat klinkt ook weer als een open deur die vaak echter behoorlijk dicht zit. We zijn veel meer gewend om streng en bestraffend te zijn voor onszelf dan vriendelijk. Terwijl vriendelijkheid ruimte geeft voor troost en vergeving. En die geven weer ruimte aan nieuwe mogelijkheden. Vervolgens gaan we bij het verkennen van die nieuwe mogelijkheden op zoek naar steun, zodat er nieuwe invalshoeken komen en support om verandering vol te houden. En opnieuw; niemand zal er verbaasd over zijn dat het helpt om dingen samen te doen. Of zoals Loesje het zegt ; “waarom moeilijk doen, als het samen kan?". Maar ook hiervan weten we dat mensen de neiging kunnen hebben om zich terug te trekken, geen hulp te vragen en dingen voor zichzelf te houden wanneer het lastig wordt. De stap om hulp te vragen of om open te zijn over wat er speelt, is dan een lastige. We onderzoeken op welke manier wat hierin mogelijk is.
Wanneer al deze stappen gezet zijn; erkennen, mild zijn en steun zoeken, dan zijn we aan het werk om nieuwe mogelijkheden te verkennen. Daarbij zoeken we de balans tussen het uitdagen van jezelf en het jezelf beschermen. Steeds van beide genoeg, zodat er vanuit vertrouwen stappen gezet worden.
Dus hoe verschillend de mensen en de zorgen ook zijn, er is zeker een rode draad te ontdekken in wat we met elkaar doen in de praktijk. Nu nog in een elevator pitch gieten…
Psychologie in het theater
Soms komen er dingen op je pad waarvan je je afvraagt hoe het kan dat ze niet eerder op je pad kwamen. Zo was ik onlangs bij een theatervoorstelling van de makers van Psychologie in theater.
Soms komen er dingen op je pad waarvan je je afvraagt hoe het kan dat ze niet eerder op je pad kwamen. Of waarom je ze misschien niet hebt opgemerkt toen dat wel gebeurde. Zo was ik onlangs bij een theatervoorstelling van de makers van Psychologie in theater.
Via via kwam dit theatergezelschap op mijn pad en aangezien ze een voorstelling speelden op mijn verjaardag leek het me een goed idee om te gaan. Het blijkt om een particulier theatergezelschap te gaan dat begonnen is met een stuk over dementie. Hiermee wilden ze mensen zowel meenemen in de dynamiek van een leven met dementie als dat ze wilden informeren hoe je hiermee om kunt gaan.
Daarna hebben ze een stuk ontwikkeld over relaties. En daarvan verbaasde het mij als relatietherapeut dus dat ik hier nog niet van had gehoord. Het theatergezelschap blijkt te bestaan uit een gezin waarvan meerdere gezinsleden binnen de hulpverlening werken. Ze kennen de zorg, de dynamieken tussen mensen en de manieren waarop we daar als professionals invloed op proberen uit te oefenen.
In dit stuk over relaties volgen we in de eerste helft een stel, waarbij we al snel mee worden genomen in wat er wringt in deze relatie. Dit wordt op een luchtige en humoristische manier in beeld gebracht, wat bij het publiek hoorbaar herkenning oproept. De spanningen nemen toe en tegen de tijd dat de pauze aanbreekt, begrijpen we dat dit echtpaar serieuze relatieproblemen heeft.
Na de pauze worden we meegenomen in hoe relaties werken, welke kennis daar inmiddels over is. Over hoe patronen uit onze jeugd zich kunnen herhalen in onze relaties en wat we eraan kunnen doen om elkaar toch te kunnen blijven begrijpen en vinden. De concrete tips waarmee we naar huis gaan, voelen voor mij als relatietherapeut wat kort door de bocht.
Maar dit is dan ook geen therapie. Dit is voor alle mensen die interesse in het onderwerp hebben. Mensen, stellen, die zich wellicht hier voor het eerst verdiepen in waar ze mogelijk in hun relatie tegenaan lopen. In dat kader is het een zinvolle uitleg over hoe relaties werken, een uitnodiging om daar zelf en samen eens goed naar te kijken en een advies om in elkaar te blijven investeren. Wat een goed idee! Op naar de volgende voorstelling, over ouderschap. In het najaar laat ik jullie weten hoe die is. Of je kunt natuurlijk zelf gaan kijken:
De leeuwenmoeder
Leeuwenmoeders, bij hen voel je de onvoorwaardelijke liefde van een ouder voor haar kind het meest intens.
Dankzij een post van @Minke Verdonk (waarvoor dank!) kwam de voorstelling Broos op mijn pad. Lottie Hellingman neemt het publiek mee in het leven van een ouder met een zorgintensief kind. En hoe! We werden meegesleurd, erin gezogen, gingen mee kopje onder en kwamen uiteindelijk weer boven. Kyra, zo heet deze moeder, heeft een enorm rotsblok boven zich hangen. Een soort zwaard van Damocles. Ze neemt ons mee in haar leven; van vrijgevochten en ongebonden naar volledig in beslag genomen door de zorg voor en over haar dochter Romy. Romy heeft het downsyndroom, wat het leven van haarzelf en haar ouders zowel overweldigend bijzonder als ingewikkeld maakt. En dit wordt op een indringende manier overgebracht. De intense zwaarte van dit alles is kenmerkend voor het leven van veel ouders met kinderen waar veel zorg over is. Het is voor meer ouders herkenbaar.
In de zaal zaten zowel ouders van zorgintensieve kinderen als professionals. Eigenlijk jammer dat niet die mensen er zaten, die er dagelijks niet zoveel mee te maken hebben. De buurvrouwen, de mensen in de supermarkt, de kraamvisite, de collega’s. Want juist hen zou het helpen om te ervaren hoe intens deze levens zijn. Dat deze ouders en kinderen alle respect en begrip van ons verdienen. Dat moeders er leeuwen van worden. Of, zoals Kyra in de voorstelling zo treffend over zichzelf zegt; ‘de leeuwenmoeder, geboren in hetzelfde moment als zij’ (haar dochter Romy). Deze zin trof mij het meest omdat deze zo herkenbaar is. Ik heb zo vaak met leeuwenmoeders in de kamer gezeten. Bij hen voel je de onvoorwaardelijke liefde van een ouder voor haar kind het meest intens. Voor alles- gaan- aan jezelf voorbij. En dan ontdekken dat je niet zonder jezelf kunt. En jezelf opnieuw uitvinden. Met jezelf in dit ouderschap in plaats van voorbij jezelf. Daarmee sluit deze voorstelling hoopvol af.
https://matzer.org/voorstellingen/broos/
Hoe verder na suïcide?
Hoe verder na suïcide? Het geeft vooral kinderen rust als ze weten wat er aan de hand is.
Groot is het verdriet, de machteloosheid en soms het onbegrip en de boosheid bij de omgeving, wanneer een naaste zich heeft gesuïcideerd. Een heel netwerk van mensen staat vervolgens voor de taak om zich hiertoe te verhouden. Deze processen kunnen veel energie kosten en op allerlei momenten in het leven zich aandienen. In de praktijk tref ik allerlei naasten; partners, kinderen, kleinkinderen, vrienden van mensen die zelf een einde aan hun leven hebben gemaakt. Onlangs heeft het Trimbos instituut specifiek de situatie van de kinderen in kaart gebracht. Ze hebben een factsheet ontwikkeld op basis van onderzoek om in kaart te brengen wat de effecten voor de kinderen zijn en hoe kinderen hierbij te ondersteunen zijn. Dit is een zeer toegankelijk en volledig document geworden wat behulpzaam kan zijn bij het ondersteunen van kinderen. Naast achtergrond over het onderwerp, wordt veel aandacht besteed aan wat wel en niet te doen in de begeleiding van deze kinderen. Er blijkt duidelijk uit dat het kinderen helpt om de waarheid te horen, passend bij hun ontwikkelingsniveau. We weten al langere tijd dat het voor kinderen helpend is om betrokken te worden bij overlijden en om geïnformeerd te worden. Vanuit de gedachte het kind te willen ontzien om het te beschermen gebeurt het echter nog steeds dat kinderen niet voldoende meegenomen worden. Zeker in het geval van suïcide kan dit spelen, aangezien het dusdanig pijnlijk is waardoor het voor volwassenen moeilijk kan zijn om het te dragen en met kinderen te delen. Ook, of misschien zeker, in deze situatie geldt echter dat het kinderen rust geeft als ze weten wat er aan de hand is. Deze factsheet is een helpend document om anderen hierover te informeren en te stimuleren om kinderen in openheid mee te nemen in wat er gebeurd is.
Zomervakantie
Wij wensen iedereen een hele fijne zomer toe.
De praktijk is deze zomer gesloten van maandag 31 juli tot en met vrijdag 18 augustus.
Via de website kan je ook in deze periode natuurlijk gewoon contact met ons opnemen. Reageren en je vragen beantwoorden doen wij weer vanaf maandag 21 augustus.
We wensen iedereen een hele fijne zomer toe.
Als de roze wolk grijs is
Ouders horen blij te zijn met hun kind. Maar wat nou als je dat anders ervaart?
‘Ouders horen blij te zijn met hun kind’. ‘Zeker met hun baby’. ‘Vader of moeder worden is mooi en bijzonder’. Er zijn vanuit de maatschappij flink wat ideeën over ouderschap, die weinig ruimte laten voor de moeilijke aspecten hiervan. Gelukkig ervaren de meeste prille ouders het ouderschap ook als positief. Zij beleven er plezier aan en voelen zich er goed bij, ook al is het soms best zwaar. Maar er zijn ook ouders die het niet zo positief ervaren. Dat we hier nog weinig oog voor hebben, maakt het ingewikkeld wanneer jij degene bent voor wie het anders voelt. Wat als je vooral somberheid, verdriet of angst ervaart bij de komst van je kind? Mirjam Meek heeft hier, met de ervaringen uit haar eigen praktijk, een boek over geschreven: 'De verwachting voorbij’. Dit gaat over allerlei situaties waarin het ouderschap zwaar valt. Waarin er geen roze wolk is, maar een grijze, een zwarte of een donderwolk. Het zou voor deze ouders fijn zijn wanneer we ons er met elkaar van bewust zijn dat vader of moeder worden een levensgrote verandering is, waarvan de impact vooraf niet te overzien is. Wat er dus voor kan zorgen dat het tegenvalt en het je uit balans brengt. Dan kunnen we het er met elkaar over hebben. Hopelijk helpt meer aandacht voor dit onderwerp om het gesprek erover op gang te brengen.
Hier vind je het boek ‘De verwachting voorbij’ van Mirjam Heek.
Een leven lang zorg en geluk
Deze podcast bracht me terug naar de tijd dat ik in het revalidatiecentrum werkte. Daar waar ik van alle werkplekken het meeste respect had voor de ouders. Die voortdurend streden voor het welzijn van hun kinderen en met regelmaat voor het leven van hun kinderen.
Deze podcast bracht me terug naar de tijd dat ik in het revalidatiecentrum werkte. Daar waar ik van alle werkplekken het meeste respect had voor de ouders. Die voortdurend streden voor het welzijn van hun kinderen en met regelmaat voor het leven van hun kinderen. Die leefden tussen hoop en vrees. Hun kinderen hadden nog onbekende syndromen, hadden veelvuldige problemen, zowel lichamelijk als geestelijk. De veerkracht die zij nodig hadden was onvoorstelbaar. En deze kinderen worden groot. Terwijl er voortdurend zorg nodig is en er voortdurend zorg over is. Ouders moeten dat levenslang zien te kunnen dragen, leven met de enorme aanslag die dit doet op hun belastbaarheid en tegelijkertijd vol liefde voor hun kind. ‘ Levend verlies’ noemen we dat ook wel; erkennen van het verlies over de handicap terwijl je veel van je kind houdt. We kunnen ons als ouders van gezonde kinderen niet voorstellen hoe het is om dit een leven lang met je mee te dragen. Om je enigszins een voorstelling hiervan te kunnen maken; luister naar de podcast en leef mee met de grote vreugde en het grote verdriet van deze ouders.
De podcast is via deze link te beluisteren: https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2023/aflevering-83.html
Patiënt; Lijden of leiden?
De term patiënt dreigt te verdwijnen uit de Nederlandse taal; het heeft een andere betekenis gekregen, die van iemand die hulpbehoeftig is. En dat terwijl het eigenlijk een heel respectvolle en eervolle titel is, voor iemand die zijn situatie met rust, geduld en wijsheid moet aangaan.
Onlangs bezocht ik de tentoonstelling van Nieke Koek in museum De fundatie in Zwolle; Gelichaamd. Nieke richt zich als kunstenaar op het menselijk lichaam. Hiervoor werkt ze met regelmaat samen met zorginstellingen en ze verbindt zich daar zowel met de professionals als met de mensen die er in behandeling zijn. Dit mondt uit in verschillende projecten en kunstwerken.
Een van de kunstwerken in de tentoonstelling is ‘patiënt’. We zien hier de omtrek van twee handen, één in nette lijnen en één in een wir-war van lijnen. Daarnaast zien we de opname waarin het wordt vervaardigd. Nieke’s oom, die een hersenbloeding heeft gehad, trekt zijn eigen handen om op een vel papier.
De uitleg vertelt ons; ‘Het woord patiënt stamt af van het Latijnse woord patientia, dat lijden, dulden, volharding of geduld betekent. De term patiënt dreigt echter te verdwijnen uit de Nederlandse taal; het heeft een andere betekenis gekregen, namelijk die van iemand die hulpbehoeftig is. En dat terwijl het eigenlijk een heel respectvolle en eervolle titel is, voor iemand die zijn situatie met rust, geduld en wijsheid moet aangaan.’
Nieke haalt de patiënt uit de hoek van de hulpbehoevende en geeft hem of haar weer een volwaardige plaats in de samenleving; degene die met geduld en volharding zijn eigen lijden draagt en zichzelf leidt naar verbetering van of verzoening met de situatie. Ze zegt hierover; In mijn werk probeer ik om samen met patiënten vorm te geven aan de sensaties van hun lichaam, het gaat daarbij niet om genezing maar om bestaansrecht geven en het serieus nemen van de veelvormigheid van pijn en ervaringen. Dat geeft ruimte waarin alles mag bestaan. Als ze daarna een gesprek hebben met de arts dan is daar een heel ander soort gesprek mogelijk omdat ze hun lichaam anders begrijpen. Zorgprofessionals komen wel eens verbaasd naar mij toe, alsof het een soort magie is. Maar het is eigenlijk heel simpel, er ontstaat een enorm diepe en grote kennis in mensen tijdens het ondergaan van pijn en ziekte. Veel mensen voelen zich vaak niet gezien en gehoord in het ziekenhuis, terwijl dat toch de ultieme plek zou moeten zijn voor hulp en zorg in al haar facetten. Daarom is de beleving van het lichaam zo belangrijk en niet alleen de analyse van het probleem en de ziekte.’
Deze omschrijving deed mij denken aan mijn eigen werk, waarin ook het verschil merkbaar is met de arts die een diagnose stelt (analyse) en een advies geeft. Ik herken de ‘enorm diepe en grote kennis in mensen tijdens het ondergaan van pijn en ziekte’. Om dan te kunnen werken met de beleving van de geest, kan heel veel ruimte geven.
https://www.mistermotley.nl/een-ode-aan-de-kunst-van-het-lichaam-in-gesprek-met-nieke-koek/
Zelfvertrouwen of zelfcompassie?
Leren vertrouwen op jezelf, ook als alles tegenzit. Kan dat?
Met regelmaat tref ik mensen in de praktijk die graag hun zelfvertrouwen willen verbeteren en zich afvragen of dat mogelijk is los van de omstandigheden in hun leven. Want als alles tegen lijkt te zitten, hoe kan je dan nog voldoende op jezelf vertrouwen? Dan gaat het toch helemaal niet zo goed?! Een goede en terechte vraag.
Zelfvertrouwen is namelijk ook afhankelijk van externe factoren. Je hebt ervoor nodig dat je jezelf vergelijkt met anderen. Dat maakt het meteen kwetsbaar. Je gaat je prestaties of je uiterlijk vergelijken met dat van de mensen om je heen. Wanneer je dan een goed gevoel van zelfwaarde hebt als je goed uit die vergelijking komt, wat heb je er nog aan wanneer je omstandigheden verslechteren? En wat te doen als je slecht uit de vergelijking komt? Dan kun je jezelf boven de ander plaatsen, je prestaties opblazen, jezelf mooier maken, je zwaktes verbergen of jezelf beschuldigen dat je niet beter kan. Maar dat zijn allemaal manieren die veel energie kosten en waarbij je veel hoog te houden hebt of juist verdwijnt in je eigen drama. Heel vermoeiend en weinig opbouwend.
Zelfcompassie biedt je om die reden een meer stabiele basis dan zelfvertrouwen. Zelfcompassie gaat namelijk niet om vergelijking, het gaat om het accepteren van jezelf. Je kijkt naar jezelf zoals je naar je geliefden kijkt; vanuit een mild en ondersteunend gevoel. Je aanvaardt dat je niet de enige met problemen bent, dat iedereen zijn eigen worstelingen heeft. Je wilt het beste voor jezelf, vanuit goede zorg voor jezelf, niet om het beter te hebben of om meer te hebben dan een ander. Jouw behoeftes zijn even belangrijk als die van de mensen om je heen. Wanneer je het beste voor jezelf wilt, durf je nee te zeggen tegen dingen die je schaden. Hier kun je je tegen verzetten, dit geeft kracht.
Het goede nieuws is dat je zelfcompassie kunt aanleren. Dit gaat over het leren vriendelijk zijn voor jezelf, het leren leven vanuit een gedeelde menselijkheid (we doen allemaal gewoon ons best) en het leren beoefenen van mindfulness. Oefening baart kunst. Het zorgt er niet voor dat je instant gelukkig bent of geen zorgen meer hebt. Je zult wel beter kunnen omgaan met negatieve gevoelens waardoor ze verminderen en er meer ruimte is voor positieve gevoelens. Je zult ervaren dat je meer verantwoordelijkheid neemt voor je eigen welbevinden en meer initiatief neemt. Op naar liefdevolle vriendelijkheid naar jezelf en daarmee naar anderen!
Om stil van te worden: Rauw
Een zaal vol mensen, stil, onder de indruk, geraakt. Sally en Molly maken theater over de struikelende mens. Dus over ons allemaal.
Een zaal vol mensen, stil, onder de indruk, geraakt. Onlangs was ik bij een bijeenkomst van ‘In de wolken’, dat zich richt op verliessituaties. Er werd een theaterstuk opgevoerd door twee acteurs van ‘Sally en Molly’. Jonge meiden die je meenemen in hoe het leven verder gaat nadat je vader is overleden. Ik was niet de enige in de zaal waarbij dit thema heel persoonlijk raakte. Ze namen ons mee in de verwarring, de leegte, het onbegrip, het ervan weg willen, het niet weten wat ermee te moeten. Hun persoonlijke ervaring was voelbaar en daarmee werd het voor ons allemaal tastbaar. Het was een rauwe en kwetsbare voorstelling, ze draaien nergens omheen. De herkenning was voor velen groot (in een zaal met rouwtherapeuten is het thema nooit ver weg). De wens werd uitgesproken om het aan anderen te kunnen laten zien, zodat mensen zouden begrijpen wat je hebt doorgemaakt en hoe het je vormt. Van het ook wel begrijpen dat het lastig is voor anderen om erop te reageren (alhoewel; ‘mensen kunnen toch gewoon vragen of je er over wilt praten?!’), tot de hectiek in een eerste week na het overlijden en dat bij elkaar komen voor een uitvaart ook iets gezelligs kan hebben tot hoe je er als gezin met elkaar (of dus iedereen toch een beetje alleen) mee omgaat.
Sally en Molly maken theater over de struikelende mens. En aangezien we allemaal wel eens struikelen, is het dus voor iedereen. De voorstellingen die ze maken (momenteel ook over en angststoornissen, depressie en eenzaamheid) zijn te boeken. Ze brengen hiermee beladen thema’s weer terug in de ‘gewone wereld’.
Burn-out van het ouderschap?!
Burn-out van het ouderschap?! Het komt vaker voor dan je denkt.
Iedereen weet tegenwoordig wat een burn-out is. We hebben er allemaal een beeld bij, kennen mensen die hiermee geworsteld hebben en zijn wellicht wel eens bang dat het onszelf overkomt. Wanneer je in een burn-out terechtkomt, is er vaak sprake van meerdere gebieden waarin je teveel hebt moeten geven en te weinig voldoening hebt ervaren. In veel gevallen speelt werk een rol en is het dus voordehand liggend om tijdelijk niet te werken om te kunnen herstellen.
Wat nou als je een burn-out hebt die vooral ontstaan is vanuit je gevoel van belasting door je ouderschap? Sinds 2015 wordt hier onderzoek naar gedaan en is aangetoond dat ouders die eerder emotioneel stabiel en veerkrachtig waren, in een ‘parentale burn-out’ zich fysiek en emotioneel uitgeput voelen en geen voldoening en gevoel van efficiëntie in het ouderschap ervaren. Maar je kunt niet zoals met je baan, een periode stoppen met ouder zijn. Je moet door.
Een burn-out in het ouderschap ontstaat niet zozeer door externe factoren, alhoewel deze wel een trigger kunnen zijn. Blijkbaar kunnen veerkrachtige ouders veel aan, ook als het leven tegenzit. De emotionele competenties van de ouder lijken veel belangrijker hierin. ‘Je emoties als vader of moeder niet goed begrijpen, ze niet kunnen uiten en niet in de hand kunnen houden, maakt je vatbaar voor een parentale burn-out. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld als je met je eigen ouders een problematische relatie hebt gehad. Dat kan je zelfbeeld onderuithalen en kun je gaan twijfelen of je wel in staat bent om een goede vader of moeder te worden’. Daarnaast zijn zowel perfectionisme als de wens om een kind door dwang te beheersen risicofactoren.
In onze individualistische maatschappij komt een parentale burn-out meer voor dan in landen met een cultuur die meer op gemeenschappelijkheid is gebaseerd. Wij hebben geleerd om naar onze eigen behoeften te luisteren en deze te vervullen. Deze kunnen botsen met de behoeften van onze kinderen. Ook zijn we niet geneigd om hulp te vragen, het siert ons als we het zelf kunnen, zo voelen we. Dan willen we onze kinderen ook nog opvoeden tot zelfbewuste individuen, tot assertieve volwassenen. Dat maakt opvoeden extra uitdagend, omdat we niet kunnen terugvallen op autoriteit.
Een hoopvol gegeven is dat herstel mogelijk is. Men ontwikkelde een groepstherapie waarin werd gewerkt aan enerzijds de stressfactoren te beperken en anderzijds de steun te vergroten. Mocht je dus het gevoel hebben dat het ouderschap je teveel wordt, neem dit serieus. Zoek steun bij anderen, richt je leven zo efficiënt mogelijk in, verlaag de eisen, maak keuzes die rust geven en onderzoek wat je nodig hebt om je stress te verlagen. Kinderen hebben veel meer aan ouders met een rustig brein dan aan ouders die er krampachtig alles aan doen om ze een perfect leven te bieden.
Lees hier het artikel over het onderzoek: https://bit.ly/3CsisJY
Meer erover lezen kan in dit boek van de onderzoekers: https://bit.ly/3S0LEgO
Hoera, anders dan anders!
Werkt jouw brein anders dan dat van de meeste andere mensen om je heen? Reden voor een feestje!
Afgelopen juni vond de Neurodiversity Pride Day plaats. Op Neurodiversity Pride Day wordt de meerwaarde van neurodiversiteit en neurodivergentie gevierd. De dag belicht de positieve kanten van neurologische variaties als autisme, dyslexie en adhd en wordt wereldwijd jaarlijks gevierd.
Prachtige termen: neurodiversiteit en neurodivergentie. Maar wat is nu eigenlijk het verschil?
Neurodiversiteit is een mix tussen breinen, is net zoiets als biodiversiteit. Of inclusie. Een maatschappij waarin iedereen gewaardeerd wordt om kwaliteiten en er gelijkwaardigheid is. Dat is sowieso iets om na te streven en te vieren natuurlijk.
De term neurodivergentie werd in het begin vooral gebruikt voor autisme, maar inmiddels bevat het onder andere ook; ADHD, spraakstoornissen in de ontwikkeling, dyslexie, dyspraxie, dyscalculie, hoogsensitiviteit, hoogbegaafdheid en intellectuele achterstand en diverse psychische aandoeningen zoals bipolariteit of een dwangstoornis. En dit zijn nog maar een paar labels. Neurodivergente mensen gebruiken vooral hun rechterhersenhelft en zijn vaak beelddenkers. Het is een snelle manier van informatie verwerken, maar tegelijkertijd kan de prikkelverwerking veel intenser zijn en langer duren.
Veel mensen die zich herkennen in neurodivergentie voelen zich vaak ‘anders’ of ‘raar’. Alsof ze niet passen of matchen met anderen. Vooral dat is de reden dat Neurodiversity Pride Day in het leven geroepen is. Om meer acceptatie en bekendheid te verwerven rondom neurodivergentie. Ja, je brein is misschien anders bedraad dan bij veel anderen. En dat zou nou misschien wel net de reden kunnen zijn dat jij beter bent in bepaalde dingen dan veel anderen.
Op https://neurodiversiteit.nl/nl/pride2022/ wordt dit prachtig omschreven:
Vier jezelf.
Neurodiversity Pride Day is gecreëerd door neurodivergente mensen, om de acceptatie van onszelf en voor mensen als onszelf te vieren; degenen die neurologisch anders zijn dan de meeste anderen. Voor één dag richten we onze aandacht op hoe we de samenleving mooier en vitaler maken, ondanks alle strijd waarmee we als individuen dagelijks worden geconfronteerd. Voor deze ene dag zijn we er trots op dat we de moed hebben om onszelf te blijven, ongeacht de negatieve stereotypen en pogingen om onze uniciteit te minimaliseren.
Vier degenen die het meest anders zijn dan jij.
Dyslexie bestond al voordat er boeken werden geschreven, ADHD en autistische genen waren 10.000 jaar geleden al actief, maar in de huidige samenleving zijn we een minderheid die hard vecht om geaccepteerd te worden zoals we van nature zijn. Elke persoon op deze wereld kent neurodivergenten, in hun vriendengroepen, teams, familie en de meesten houden van minstens één van hen. Op deze dag trotseren neurodivergenten de maatschappelijke krachten die geen ruimte willen maken voor onze aangeboren andersheid. Op deze dag vieren we dat we goed zijn, zoals we geboren zijn. En als je dit ook zo voelt, vier dat, met ons.
Herken jij jezelf in bovenstaande omschrijvingen? Dan is Neurodiversity Pride Day op 16 juni 2023 jouw feestje!
Stop, denk, doe
Vakantie? Bekijk het eens van de andere kant.
En dan ineens is het zover: zomervakantie. We zijn alweer halverwege het jaar.
Je werkt hard, bent druk en altijd in actie, maar met alles wat je te doen hebt en wat er nog ad hoc bijkomt, schiet reflectie er gemakkelijk bij in. Een heldere blik op de lange termijn ontbreekt. Daarmee wordt het lastig te zeggen wat je dan precies bereikt hebt met al dat harde werken en met dat bezig zijn.
Hoe zou het zijn als je eens ander perspectief kiest en nadenkt over wat je gedaan hebt en wat je wilt gaan doen? Deze periode leent zich goed voor uitzoomen, met een vogelperspectief naar je eigen leven kijken. Wat wil je blijven doen en waarom? Wat zou je anders willen en wat is daarvoor nodig?
Neem daar de komende weken eens de tijd voor op het strand, op de camping, in je hotelkamer of gewoon op kantoor waar het misschien net iets rustiger is in deze periode.
Fijne zomer.