ADHD; zo leuk! Of een last?

Onlangs was ik in de prachtige Leidse schouwburg voor de voorstelling van Thomas van Luyn. Het leek me een leuk familieuitje en het ging over ADHD. Leuk en zinvol, leek me, alhoewel ik niet helemaal wist wat te verwachten. Ik kwam af op de heerlijke titel; De grote ADHD expirivaganza. 

Zelden heb ik zo een divers en kleurrijk publiek in de schouwburg getroffen. Daar komen we meteen bij het leuke aspect van ADHD; er waren opvallend veel mensen die net wat anders waren, kleurrijkere kleding droegen, opvallende styling keuzes maakten, of zich geheel niets aantrokken van een norm op dat gebied. Wat een verademing. Ook qua leeftijd liep het zeer uiteen, met opvallend veel jonge mensen. 

Thomas blijkt in staat om zowel over ADHD te vertellen als het voor te leven. Hij neemt ons mee in zijn leven, waarin een paar jaar terug werd geconstateerd dat er sprake van ADHD is (hoe weten de mensen van deze vragenlijst dat ik mijn fiets kwijtraak?). De voorbeelden die hij geeft, kunnen op veel herkenning van de zaal rekenen. Hoe chaotisch zijn leven is, hoe onrustig zijn hoofd, hoe hij van de hak op de tak springt. 

En hierbij is hij in staat om ons zowel tranen van het lachen te bezorgen omdat het met regelmaat tot grappige situaties leidt, als ons te laten voelen hoe intens verdrietig het ook kan zijn wanneer je zo weinig grip op je leven hebt. Hij neemt ons mee in het proces van diagnosestelling en laat Anna Gimbrere vertellen over de wetenschappelijke kant van de zaak. Zij vult haar kennis aan met haar eigen ervaringsverhalen. 

Op die manier leren we dat het krijgen van de diagnose helpend kan zijn, omdat je eindelijk begrijpt waarom je leven is verlopen zoals het verliep. Dat je niet dom bent, dat het er niet om gaat dat je de clou niet begrijpt, dat je niet minder bent dan andere mensen. Je brein werkt anders, waardoor het lastiger is om te structureren, te beginnen, te concentreren en je af te sluiten voor prikkels. De boodschap hierbij is; het is zo, wordt er handig in en wees mild voor jezelf. Daar haakte ik op aan, omdat dat precies is wat ik doe met mijn cliënten in de praktijk. 

Hiermee heeft Thomas van Luyn het snijvlak gevonden tussen een hilarische voorstelling, waardevolle educatie en begripvolle omgeving die voelt als een warm bad. Voor mensen zonder ADHD gaat er een wereld open en zal het zowel je kennis ervan, als je begrip ervoor enorm vergroten. Voor mensen met ADHD voelt het als thuiskomen en een enorm gevoel van herkenning.

Geen wonder dus dat alle voorstellingen al snel waren uitverkocht. Gelukkig staat Thomas ook in 2025 weer met deze expirivaganza in het theater. Ben je nog niet geweest, maak er dan alsnog gebruik van! https://thomasvanluyn.com/

Hoera, anders dan anders!

Afgelopen juni vond de Neurodiversity Pride Day plaats. Op Neurodiversity Pride Day wordt de meerwaarde van neurodiversiteit en neurodivergentie gevierd. De dag belicht de positieve kanten van neurologische variaties als autisme, dyslexie en adhd en wordt wereldwijd jaarlijks gevierd.

Prachtige termen: neurodiversiteit en neurodivergentie. Maar wat is nu eigenlijk het verschil?

Neurodiversiteit is een mix tussen breinen, is net zoiets als biodiversiteit. Of inclusie. Een maatschappij waarin iedereen gewaardeerd wordt om kwaliteiten en er gelijkwaardigheid is. Dat is sowieso iets om na te streven en te vieren natuurlijk.

De term neurodivergentie werd in het begin vooral gebruikt voor autisme, maar inmiddels bevat het onder andere ook; ADHD, spraakstoornissen in de ontwikkeling, dyslexie, dyspraxie, dyscalculie, hoogsensitiviteit, hoogbegaafdheid en intellectuele achterstand en diverse psychische aandoeningen zoals bipolariteit of een dwangstoornis. ⁠En dit zijn nog maar een paar labels. Neurodivergente mensen gebruiken vooral hun rechterhersenhelft en zijn vaak beelddenkers. Het is een snelle manier van informatie verwerken, maar tegelijkertijd kan de prikkelverwerking veel intenser zijn en langer duren.

Veel mensen die zich herkennen in neurodivergentie voelen zich vaak ‘anders’ of ‘raar’. Alsof ze niet passen of matchen met anderen. Vooral dat is de reden dat Neurodiversity Pride Day in het leven geroepen is. Om meer acceptatie en bekendheid te verwerven rondom neurodivergentie. Ja, je brein is misschien anders bedraad dan bij veel anderen. En dat zou nou misschien wel net de reden kunnen zijn dat jij beter bent in bepaalde dingen dan veel anderen.

Op https://neurodiversiteit.nl/nl/pride2022/ wordt dit prachtig omschreven:

Vier jezelf.

Neurodiversity Pride Day is gecreëerd door neurodivergente mensen, om de acceptatie van onszelf en voor mensen als onszelf te vieren; degenen die neurologisch anders zijn dan de meeste anderen. Voor één dag richten we onze aandacht op hoe we de samenleving mooier en vitaler maken, ondanks alle strijd waarmee we als individuen dagelijks worden geconfronteerd. Voor deze ene dag zijn we er trots op dat we de moed hebben om onszelf te blijven, ongeacht de negatieve stereotypen en pogingen om onze uniciteit te minimaliseren.

Vier degenen die het meest anders zijn dan jij.

Dyslexie bestond al voordat er boeken werden geschreven, ADHD en autistische genen waren 10.000 jaar geleden al actief, maar in de huidige samenleving zijn we een minderheid die hard vecht om geaccepteerd te worden zoals we van nature zijn. Elke persoon op deze wereld kent neurodivergenten, in hun vriendengroepen, teams, familie en de meesten houden van minstens één van hen. Op deze dag trotseren neurodivergenten de maatschappelijke krachten die geen ruimte willen maken voor onze aangeboren andersheid. Op deze dag vieren we dat we goed zijn, zoals we geboren zijn. En als je dit ook zo voelt, vier dat, met ons.

Herken jij jezelf in bovenstaande omschrijvingen? Dan is Neurodiversity Pride Day op 16 juni 2023 jouw feestje! 

ADHD je mee?

Ken jij ze ook? Mensen met een ongebreidelde energie, altijd volop ideeën, immer enthousiast. Schieten soms uit de bocht, maar krabbelen vaak ook zelf weer op. Hun leven verloopt vaak roeriger dan dat van anderen. Dat noemen wij tegenwoordig ADHD. Soms is het voor deze mensen fijn als er een naam is voor datgene wat hun leven regelmatig ingewikkeld en vermoeiend maakt. Soms voelen ze zich erdoor weggezet als niet passend in onze maatschappij. Eigenlijk maakt het natuurlijk niet uit, hoe het heet en of het een naam heeft of niet. Dat is alleen voor de wetenschap belangrijk, zodat er onderzoek naar gedaan kan worden. Dan heb je vakjes en termen nodig. In het alledaagse leven niet. Dan is het voldoende om te kijken naar hoe iemand is en wat iemand nodig heeft. Het lijkt er echter steeds meer op dat je kunt krijgen wat je nodig hebt, als datgene een naam heeft gekregen. Dat is jammer. Elk mens is anders, of hij voor de wetenschap nu in een hokje past of niet. Iedereen heeft baat bij een benadering die aansluit op zijn mogelijkheden. Als wij mensen nu beschouwen als allemaal uniek en anders en er dus vanuit gaan dat elk mens andere talenten heeft en andere mogelijkheden, dan ligt er veel minder nadruk op gewoon en afwijkend. Als wij elkaar helpen om onze talenten te ontdekken en te ontwikkelen en onze beperkingen te leren zien er ermee te leren omgaan, dan bereiken we toch hetzelfde, of meer? In plaats van verschil te maken tussen ‘gewoon’ of  ‘gemiddeld’ en ‘afwijkend’ en dus een ‘stoornis’, kunnen we iedereen dan erkennen voor wie hij of zij is.

ADHD of ASS?

Opvallend vaak blijken mensen die langskomen voor gesprekken een diagnose ADHD of ASS (autisme spectrum stoornis) te hebben of zich te herkennen in kenmerken hiervan. Het zijn mensen die zich in eerste instantie goed staande weten te houden in het leven. Dit kost hen echter wel duidelijk meer energie dan dat het andere mensen kost. Onderliggend merken ze dit door vermoeidheid, emotionele problemen, gezondheidsklachten, een slecht zelfbeeld, relatieproblemen of bijvoorbeeld onzekerheid. Alhoewel ADHD en ASS inmiddels meer en meer erkend worden als een daadwerkelijk probleem, is het toch opvallend hoe weinig ondersteuning er voor mensen is. De verwachting lijkt toch te zijn dat een ieder op dezelfde manier meekomt in de maatschappij. Wanneer dit niet lukt, lijk je ontzettend hard je best te moeten doen om toch mee te komen. En op dat moment kunnen zich allerlei klachten gaan voordoen die niet meteen gelinkt worden aan een onderliggende ADHD of ASS. Het zou deze mensen helpen als ze meer kunnen zijn wie ze zijn, als we als samenleving accepteren dat een ieder anders is en als we hier ook daadwerkelijk naar zouden handelen. Met of zonder diagnose moet je kunnen zijn wie je bent.