Hoe paars mag paarse vrijdag zijn?

Rond deze tijd leek het me passend om over paarse vrijdag te schrijven. De dag dat er binnen het onderwijs extra aandacht is voor lhbti+ers. Eerdere jaren ontvingen we hier bericht over van de scholen van de kinderen en ging er een paarse trui aan naar school. Ik vond het een mooi initiatief en wilde graag aansluiten door erover te schrijven. Dit jaar was het echter nogal rustig op dit gebied, we werden minder geïnformeerd. Tot mijn verdriet las ik in de krant dat scholen er voorzichtig mee omgingen, omdat er inmiddels nogal wat tegengeluiden zijn. Slingers werden extra hoog opgehangen, om vernieling te voorkomen. Armbandjes werden niet meer aan iedereen uitgedeeld, want het gedachtengoed kon niet opgedrongen worden. De tegengeluiden zouden gaan over dat er wel heel veel aandacht naar dit thema zou gaan. Wat een treurige constatering. De acceptatie van lhbti+ers neemt namelijk af, blijkt uit onderzoek. De noodzaak van een paarse vrijdag wordt dus alleen maar groter. Maar vanwege tegengeluiden maken we deze dag kleiner en zijn we voorzichtig. Dat lijkt me een verkeerde beweging. De dag zou net zo groot en lang en vaak georganiseerd moeten worden, totdat het leven van een lhbti+ jongere er hetzelfde uitziet op de middelbare school (en overal in de maatschappij) als van elke andere jongere. En helaas lijken we daar nog niet te zijn…. 

Wat te doen met verlies van gezondheid? Accepteren, aanvaarden, erkennen?

Liggend op de bank, ziek door corona en met angst voor long-covid, denk ik aan de mensen die ik ken die zich moeten verhouden tot chronisch ziek of vermoeid zijn. Ik doe mijn uiterste best om ‘goed’ ziek te zijn, wat dat dan ook mag zijn, in de hoop dat ik daarmee grip heb op het voorkomen van langdurige klachten. Helaas heb ik teveel mensen met long-covid zien worstelen (en nog steeds) om een weekje corona zorgeloos voorbij te laten gaan. En deze mensen doen me ook denken aan vele anderen die ik ken, ook in mijn praktijk, die hun weg proberen te zoeken in het minder belastbaar zijn. Het gesprek gaat er dan vaak over dat dit een proces van rouw is. Je had iets wat je niet meer hebt; je volledige gezondheid en energie waar je op kon vertrouwen. Het is een lastige taak om je hiertoe te verhouden. Mensen verzetten zich in eerste instantie. Logisch, je wilt er niet aan, je kijkt of je eraan kunt ontkomen. Wanneer dat niet lukt, zul je het toch onder ogen moeten zien. En dan komt het erop aan wat ‘onder ogen zien’ eigenlijk inhoudt. Lange tijd spraken we bij verlies over het leren aanvaarden ervan. Maar wat is dat, aanvaarden? De Dikke van Dale zegt; zich schikken in, zich neerleggen bij. Daaruit blijkt precies de moeite die mensen kunnen hebben met ‘aanvaarden’. Wat als je je niet wilt schikken? En ‘neerleggen bij’ klinkt wel heel passief. Accepteren dan? Zouden we ons verlies moeten accepteren? De definitie hiervan is; aannemen, aanvaarden. Aannemen klinkt al actiever dan ‘zich neerleggen bij’, maar moeten we iets aannemen dat we niet willen? Alweer wat jaren geleden was ik bij een lezing van Manu Kierse, die mensen met veel liefde en wijsheid vertelt over rouwen. Hij noemde dat hij niet meer sprak van aanvaarden of accepteren, maar van erkennen. Het erkennen van het verlies. Dit is me vanaf dat moment bijgebleven, omdat het zo juist voelt. Als we de Dikke van Dale erbij pakken, zegt deze over erkennen; het bestaan, de waarheid, juistheid, billijkheid van iets inzien of toegeven. Dat klinkt zuiverder wanneer het gaat over verlies; het inzien van het bestaan van het verlies, van de waarheid daarvan. Daarmee hoeven we ons er niet bij neer te leggen, hoeven we ons niet te schikken en hoeven we het niet aan te nemen. Het enige dat we doen is het niet langer ontkennen, maar het onder ogen zien. Dat is voldoende om ermee te gaan leven, in plaats ertegen te leven. Dan is de weg vrij om je leven zo vorm te geven, dat je verlies daarin past. 

ADHD of ASS?

Opvallend vaak blijken mensen die langskomen voor gesprekken een diagnose ADHD of ASS (autisme spectrum stoornis) te hebben of zich te herkennen in kenmerken hiervan. Het zijn mensen die zich in eerste instantie goed staande weten te houden in het leven. Dit kost hen echter wel duidelijk meer energie dan dat het andere mensen kost. Onderliggend merken ze dit door vermoeidheid, emotionele problemen, gezondheidsklachten, een slecht zelfbeeld, relatieproblemen of bijvoorbeeld onzekerheid. Alhoewel ADHD en ASS inmiddels meer en meer erkend worden als een daadwerkelijk probleem, is het toch opvallend hoe weinig ondersteuning er voor mensen is. De verwachting lijkt toch te zijn dat een ieder op dezelfde manier meekomt in de maatschappij. Wanneer dit niet lukt, lijk je ontzettend hard je best te moeten doen om toch mee te komen. En op dat moment kunnen zich allerlei klachten gaan voordoen die niet meteen gelinkt worden aan een onderliggende ADHD of ASS. Het zou deze mensen helpen als ze meer kunnen zijn wie ze zijn, als we als samenleving accepteren dat een ieder anders is en als we hier ook daadwerkelijk naar zouden handelen. Met of zonder diagnose moet je kunnen zijn wie je bent.