Als we klaar zijn....
Het afronden van een therapie. Hoe doe je dat eigenlijk?
Het afronden van een therapie is nog een proces op zich. Soms is een traject intensief, met een duidelijk eind. Soms is het langdurig en houdt het pas na lange tijd van minder frequente afspraken op. Hoe het verloop gaat, hangt van vele factoren af. Mijn voorkeur heeft het om, hoe het traject ook is verlopen, duidelijk met elkaar af te ronden. Dat geeft mij namelijk de kans om de ander mee te geven hoe ik de samenwerking heb beleefd en krachten die ik heb gezien te benadrukken. Maar ook geeft het mij de gelegenheid om navraag te doen naar hoe die ander het traject heeft ervaren. Om dat in een laatste sessie te kunnen evalueren, heb ik een kort evaluatieformulier, waarop men kan aangeven hoe de hulp is beleefd. Het helpt mij erg om terug te horen wat goed gewerkt heeft, wat minder gewerkt heeft of wat lastig is geweest tijdens een traject. Het geeft mij handvatten enerzijds en vertrouwen anderzijds. Ik weet weer waar ik mee aan de slag kan en ik kan erop vertrouwen dat mensen zich gehoord voelen. Op momenten dat ik twijfel aan mijn vakmanschap, wil ik nog wel eens een blik werpen op de evaluatieformulieren. Het vertrouwen wat mensen hierop uitspreken, helpt om dat zelf ook weer te voelen. En alle evaluaties bij elkaar geven een prachtig overzicht!
De afhaalchinees
Geadopteerde kinderen worstelen veel meer dan gemiddeld met ernstige psychische klachten. Kelly-Qian van Binsbergen brengt haar eigen adoptieproces zonder omhaal in beeld in de documentaire ‘De afhaalchinees’.
De titel is net zo recht voor zijn raap als de documentaire zelf. Kelly van Binsbergen is geadopteerd uit China en groeide op in Zeeland. De titel verwijst naar de bijnaam die ze in het dorp had. Inmiddels als dertiger stelt ze voor het eerst haar eigen adoptie kritisch tegen het licht en verdiept zich daarvoor grondig in het onderwerp. Adoptie is een wonderlijk iets; veelal gebracht als het geven van een beter leven aan een kind, maar vaak wel door een ouderpaar dat zelf geen kinderen kan krijgen. Daarmee start het dus toch bij egoïsme in plaats van bij altruïsme. Als we het leven van kinderen willen verbeteren, is het zinvoller om te investeren in het verbeteren van de leefomstandigheden van deze kinderen ter plekke.
In de vierdelige documentaire blijkt, naast het basisprincipe van een kind uit zijn of haar sociale en culturele omgeving te halen, dat er veel mis was met het systeem van adoptie. Papieren werden vervalst, kinderen werden geronseld, het draaide veelal om geld en er was te weinig aandacht voor voorlichting en screening. Het stemt verdrietig om dit hele verhaal tot je te krijgen. Geadopteerde kinderen worstelen veel meer dan gemiddeld met ernstige psychische klachten. Kelly brengt dit op een duidelijke manier in beeld. Door alle kanten hiervan inzichtelijk te maken, weet ze een evenwicht te bewaren, waardoor het nergens een directe aanval wordt. Kelly houdt duidelijk van haar adoptievader, ook al zijn ze zichtbaar heel verschillende mensen (haar adoptiemoeder is inmiddels overleden). Zijn verhaal over de adoptie deed me hier en daar verbaasd en verschrikt opkijken en tegelijkertijd voelde ik begrip voor deze man. Doordat Kelly allerlei betrokkenen vanuit meerdere perspectieven aan het woord laat, krijgen we zicht op dit hele proces.
Het wordt nergens een positief verhaal, of dat moet het verhaal zijn over de veerkracht van de mens, welke blijkt uit de geadopteerden die het ondanks alle moeilijkheden redden in hun leven. De afsluiting is echter mooi doordat de symboliek ervan het thema adoptie tot in de kern omvat; Kelly besluit haar tweede, Chinese naam bij haar voornaam te voegen. Het koppelteken wat hiervoor nodig is, is bureaucratisch ingewikkeld en duur, maar veelbetekenend; ze voelt zich even Chinees als Nederlands, maar zal zich op geen van deze plekken echt volwaardig op haar plek voelen. Dank voor deze inzichtgevende documentaire, Kelly-Qian van Binsbergen!
https://www.npostart.nl/de-afhaalchinees/POW_05729952
Hoe verder na suïcide?
Hoe verder na suïcide? Het geeft vooral kinderen rust als ze weten wat er aan de hand is.
Groot is het verdriet, de machteloosheid en soms het onbegrip en de boosheid bij de omgeving, wanneer een naaste zich heeft gesuïcideerd. Een heel netwerk van mensen staat vervolgens voor de taak om zich hiertoe te verhouden. Deze processen kunnen veel energie kosten en op allerlei momenten in het leven zich aandienen. In de praktijk tref ik allerlei naasten; partners, kinderen, kleinkinderen, vrienden van mensen die zelf een einde aan hun leven hebben gemaakt. Onlangs heeft het Trimbos instituut specifiek de situatie van de kinderen in kaart gebracht. Ze hebben een factsheet ontwikkeld op basis van onderzoek om in kaart te brengen wat de effecten voor de kinderen zijn en hoe kinderen hierbij te ondersteunen zijn. Dit is een zeer toegankelijk en volledig document geworden wat behulpzaam kan zijn bij het ondersteunen van kinderen. Naast achtergrond over het onderwerp, wordt veel aandacht besteed aan wat wel en niet te doen in de begeleiding van deze kinderen. Er blijkt duidelijk uit dat het kinderen helpt om de waarheid te horen, passend bij hun ontwikkelingsniveau. We weten al langere tijd dat het voor kinderen helpend is om betrokken te worden bij overlijden en om geïnformeerd te worden. Vanuit de gedachte het kind te willen ontzien om het te beschermen gebeurt het echter nog steeds dat kinderen niet voldoende meegenomen worden. Zeker in het geval van suïcide kan dit spelen, aangezien het dusdanig pijnlijk is waardoor het voor volwassenen moeilijk kan zijn om het te dragen en met kinderen te delen. Ook, of misschien zeker, in deze situatie geldt echter dat het kinderen rust geeft als ze weten wat er aan de hand is. Deze factsheet is een helpend document om anderen hierover te informeren en te stimuleren om kinderen in openheid mee te nemen in wat er gebeurd is.
Tijd voor verandering!
Wachttijden in de intensieve GGZ zorg blijven toenemen. Mind doet een oproep aan alle politieke partijen.
Al langere tijd heeft de praktijk te maken met aanmeldingen van cliënten die intensieve GGZ zorg nodig hebben, maar deze nog lang niet in zicht hebben. Helaas neemt dit toe. Het is schrijnend om te merken hoelang mensen moeten wachten op hulp of hoe ze soms niet eens ergens binnenkomen. Naast dat het onverstandig is om lang te wachten met het bieden van hulp, gaan er ook boodschappen vanuit die niet steunend zijn; ‘blijkbaar zijn mijn problemen niet zo belangrijk, dat er meteen hulp nodig is’, ‘de maatschappij vindt het geen prioriteit om mij te helpen’. Geen hulp krijgen geeft de boodschap van niet gezien en gehoord worden, niet erkend worden. Dat zal psychische problemen eerder vergroten dan verminderen. Het is dus hoog tijd om ervoor te zorgen dat dit gaat veranderen. Mind doet daarom een oproep aan alle politieke partijen om in hun verkiezingsprogramma oplossingen aan te dragen voor deze problematiek. Ze hebben daarvoor een prachtig pamflet geschreven waarin ze voorstellen doen hoe hiervoor zorg te dragen; ‘een zorgstelsel in dienst van mensen’. Het klinkt zo logisch en we staan er op dit moment zo ver vanaf… Hopelijk helpt het de politieke partijen om een standpunt in te nemen. Want verbetering van de psychische zorg is heel hard nodig!
https://mindplatform.nl/nieuws/oproep-mind-aan-politieke-parijen-wijzig-zorgstelsel?
Zomervakantie
Wij wensen iedereen een hele fijne zomer toe.
De praktijk is deze zomer gesloten van maandag 31 juli tot en met vrijdag 18 augustus.
Via de website kan je ook in deze periode natuurlijk gewoon contact met ons opnemen. Reageren en je vragen beantwoorden doen wij weer vanaf maandag 21 augustus.
We wensen iedereen een hele fijne zomer toe.
Als de roze wolk grijs is
Ouders horen blij te zijn met hun kind. Maar wat nou als je dat anders ervaart?
‘Ouders horen blij te zijn met hun kind’. ‘Zeker met hun baby’. ‘Vader of moeder worden is mooi en bijzonder’. Er zijn vanuit de maatschappij flink wat ideeën over ouderschap, die weinig ruimte laten voor de moeilijke aspecten hiervan. Gelukkig ervaren de meeste prille ouders het ouderschap ook als positief. Zij beleven er plezier aan en voelen zich er goed bij, ook al is het soms best zwaar. Maar er zijn ook ouders die het niet zo positief ervaren. Dat we hier nog weinig oog voor hebben, maakt het ingewikkeld wanneer jij degene bent voor wie het anders voelt. Wat als je vooral somberheid, verdriet of angst ervaart bij de komst van je kind? Mirjam Meek heeft hier, met de ervaringen uit haar eigen praktijk, een boek over geschreven: 'De verwachting voorbij’. Dit gaat over allerlei situaties waarin het ouderschap zwaar valt. Waarin er geen roze wolk is, maar een grijze, een zwarte of een donderwolk. Het zou voor deze ouders fijn zijn wanneer we ons er met elkaar van bewust zijn dat vader of moeder worden een levensgrote verandering is, waarvan de impact vooraf niet te overzien is. Wat er dus voor kan zorgen dat het tegenvalt en het je uit balans brengt. Dan kunnen we het er met elkaar over hebben. Hopelijk helpt meer aandacht voor dit onderwerp om het gesprek erover op gang te brengen.
Hier vind je het boek ‘De verwachting voorbij’ van Mirjam Heek.
Een leven lang zorg en geluk
Deze podcast bracht me terug naar de tijd dat ik in het revalidatiecentrum werkte. Daar waar ik van alle werkplekken het meeste respect had voor de ouders. Die voortdurend streden voor het welzijn van hun kinderen en met regelmaat voor het leven van hun kinderen.
Deze podcast bracht me terug naar de tijd dat ik in het revalidatiecentrum werkte. Daar waar ik van alle werkplekken het meeste respect had voor de ouders. Die voortdurend streden voor het welzijn van hun kinderen en met regelmaat voor het leven van hun kinderen. Die leefden tussen hoop en vrees. Hun kinderen hadden nog onbekende syndromen, hadden veelvuldige problemen, zowel lichamelijk als geestelijk. De veerkracht die zij nodig hadden was onvoorstelbaar. En deze kinderen worden groot. Terwijl er voortdurend zorg nodig is en er voortdurend zorg over is. Ouders moeten dat levenslang zien te kunnen dragen, leven met de enorme aanslag die dit doet op hun belastbaarheid en tegelijkertijd vol liefde voor hun kind. ‘ Levend verlies’ noemen we dat ook wel; erkennen van het verlies over de handicap terwijl je veel van je kind houdt. We kunnen ons als ouders van gezonde kinderen niet voorstellen hoe het is om dit een leven lang met je mee te dragen. Om je enigszins een voorstelling hiervan te kunnen maken; luister naar de podcast en leef mee met de grote vreugde en het grote verdriet van deze ouders.
De podcast is via deze link te beluisteren: https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2023/aflevering-83.html
Moedig ouderschap
Hoe kun je duidelijke grenzen stellen in de opvoeding met toch een vriendelijke en rustige houding? Dit boek geeft handvatten.
Hoe kun je duidelijke grenzen stellen in de opvoeding met toch een vriendelijke en rustige houding? Dat is de basis van het gedachtengoed van geweldloos verzet in opvoedsituaties. De grondlegger hiervan, Haim Omer, heeft de kracht van geweldloos verzet gebruikt binnen het ouderschap. Hij pleit voor een duidelijke gezagspositie van ouders, waarin ze zich verzetten tegen elke vorm van geweld (slaan, schoppen, schelden). Om dit gezag te verwerven, hebben ze een goede band met hun kind nodig. Deze leggen ze door bewust en positief aanwezig te zijn in het leven van hun kind en positieve gebaren in te zetten in deze relatie. De aanwezigheid kan vergroot worden wanneer er zorgen ontstaan over het kind. Vriendelijke interesse kan dan samengaan met gerichte vragen stellen. Een basisgedachte is dat men geen controle over de ander heeft, wel over zichzelf. Als ouder werk je dus aan je eigen zelfbeheersing, zodat conflicten niet escaleren (in ofwel heftige ruzie ofwel teveel toelaten). Om het risico op escalatie niet te vergroten, maak je als ouders samen duidelijke keuzes in wat je meer of minder belangrijk vindt in de opvoeding. Daarnaast betrek je je omgeving, zodat je kunt verbreden, zowel voor je kind als voor jezelf.
Inmiddels zijn er heel wat boeken geschreven over geweldloos verzet en nieuwe autoriteit. Een zeer bruikbaar boek is Moedig ouderschap. Dit is overzichtelijk, biedt duidelijke taal, heldere uitleg en neemt je mee in alle stappen van het geweldloos verzet binnen het ouderschap. Een aanrader!
Wat te doen met verlies van gezondheid? Accepteren, aanvaarden, erkennen?
Wat te doen met verlies van gezondheid? Accepteren, aanvaarden, erkennen?
Liggend op de bank, ziek door corona en met angst voor long-covid, denk ik aan de mensen die ik ken die zich moeten verhouden tot chronisch ziek of vermoeid zijn. Ik doe mijn uiterste best om ‘goed’ ziek te zijn, wat dat dan ook mag zijn, in de hoop dat ik daarmee grip heb op het voorkomen van langdurige klachten. Helaas heb ik teveel mensen met long-covid zien worstelen (en nog steeds) om een weekje corona zorgeloos voorbij te laten gaan. En deze mensen doen me ook denken aan vele anderen die ik ken, ook in mijn praktijk, die hun weg proberen te zoeken in het minder belastbaar zijn. Het gesprek gaat er dan vaak over dat dit een proces van rouw is. Je had iets wat je niet meer hebt; je volledige gezondheid en energie waar je op kon vertrouwen. Het is een lastige taak om je hiertoe te verhouden. Mensen verzetten zich in eerste instantie. Logisch, je wilt er niet aan, je kijkt of je eraan kunt ontkomen. Wanneer dat niet lukt, zul je het toch onder ogen moeten zien. En dan komt het erop aan wat ‘onder ogen zien’ eigenlijk inhoudt. Lange tijd spraken we bij verlies over het leren aanvaarden ervan. Maar wat is dat, aanvaarden? De Dikke van Dale zegt; zich schikken in, zich neerleggen bij. Daaruit blijkt precies de moeite die mensen kunnen hebben met ‘aanvaarden’. Wat als je je niet wilt schikken? En ‘neerleggen bij’ klinkt wel heel passief. Accepteren dan? Zouden we ons verlies moeten accepteren? De definitie hiervan is; aannemen, aanvaarden. Aannemen klinkt al actiever dan ‘zich neerleggen bij’, maar moeten we iets aannemen dat we niet willen? Alweer wat jaren geleden was ik bij een lezing van Manu Kierse, die mensen met veel liefde en wijsheid vertelt over rouwen. Hij noemde dat hij niet meer sprak van aanvaarden of accepteren, maar van erkennen. Het erkennen van het verlies. Dit is me vanaf dat moment bijgebleven, omdat het zo juist voelt. Als we de Dikke van Dale erbij pakken, zegt deze over erkennen; het bestaan, de waarheid, juistheid, billijkheid van iets inzien of toegeven. Dat klinkt zuiverder wanneer het gaat over verlies; het inzien van het bestaan van het verlies, van de waarheid daarvan. Daarmee hoeven we ons er niet bij neer te leggen, hoeven we ons niet te schikken en hoeven we het niet aan te nemen. Het enige dat we doen is het niet langer ontkennen, maar het onder ogen zien. Dat is voldoende om ermee te gaan leven, in plaats ertegen te leven. Dan is de weg vrij om je leven zo vorm te geven, dat je verlies daarin past.
Patiënt; Lijden of leiden?
De term patiënt dreigt te verdwijnen uit de Nederlandse taal; het heeft een andere betekenis gekregen, die van iemand die hulpbehoeftig is. En dat terwijl het eigenlijk een heel respectvolle en eervolle titel is, voor iemand die zijn situatie met rust, geduld en wijsheid moet aangaan.
Onlangs bezocht ik de tentoonstelling van Nieke Koek in museum De fundatie in Zwolle; Gelichaamd. Nieke richt zich als kunstenaar op het menselijk lichaam. Hiervoor werkt ze met regelmaat samen met zorginstellingen en ze verbindt zich daar zowel met de professionals als met de mensen die er in behandeling zijn. Dit mondt uit in verschillende projecten en kunstwerken.
Een van de kunstwerken in de tentoonstelling is ‘patiënt’. We zien hier de omtrek van twee handen, één in nette lijnen en één in een wir-war van lijnen. Daarnaast zien we de opname waarin het wordt vervaardigd. Nieke’s oom, die een hersenbloeding heeft gehad, trekt zijn eigen handen om op een vel papier.
De uitleg vertelt ons; ‘Het woord patiënt stamt af van het Latijnse woord patientia, dat lijden, dulden, volharding of geduld betekent. De term patiënt dreigt echter te verdwijnen uit de Nederlandse taal; het heeft een andere betekenis gekregen, namelijk die van iemand die hulpbehoeftig is. En dat terwijl het eigenlijk een heel respectvolle en eervolle titel is, voor iemand die zijn situatie met rust, geduld en wijsheid moet aangaan.’
Nieke haalt de patiënt uit de hoek van de hulpbehoevende en geeft hem of haar weer een volwaardige plaats in de samenleving; degene die met geduld en volharding zijn eigen lijden draagt en zichzelf leidt naar verbetering van of verzoening met de situatie. Ze zegt hierover; In mijn werk probeer ik om samen met patiënten vorm te geven aan de sensaties van hun lichaam, het gaat daarbij niet om genezing maar om bestaansrecht geven en het serieus nemen van de veelvormigheid van pijn en ervaringen. Dat geeft ruimte waarin alles mag bestaan. Als ze daarna een gesprek hebben met de arts dan is daar een heel ander soort gesprek mogelijk omdat ze hun lichaam anders begrijpen. Zorgprofessionals komen wel eens verbaasd naar mij toe, alsof het een soort magie is. Maar het is eigenlijk heel simpel, er ontstaat een enorm diepe en grote kennis in mensen tijdens het ondergaan van pijn en ziekte. Veel mensen voelen zich vaak niet gezien en gehoord in het ziekenhuis, terwijl dat toch de ultieme plek zou moeten zijn voor hulp en zorg in al haar facetten. Daarom is de beleving van het lichaam zo belangrijk en niet alleen de analyse van het probleem en de ziekte.’
Deze omschrijving deed mij denken aan mijn eigen werk, waarin ook het verschil merkbaar is met de arts die een diagnose stelt (analyse) en een advies geeft. Ik herken de ‘enorm diepe en grote kennis in mensen tijdens het ondergaan van pijn en ziekte’. Om dan te kunnen werken met de beleving van de geest, kan heel veel ruimte geven.
https://www.mistermotley.nl/een-ode-aan-de-kunst-van-het-lichaam-in-gesprek-met-nieke-koek/
Zelfvertrouwen of zelfcompassie?
Leren vertrouwen op jezelf, ook als alles tegenzit. Kan dat?
Met regelmaat tref ik mensen in de praktijk die graag hun zelfvertrouwen willen verbeteren en zich afvragen of dat mogelijk is los van de omstandigheden in hun leven. Want als alles tegen lijkt te zitten, hoe kan je dan nog voldoende op jezelf vertrouwen? Dan gaat het toch helemaal niet zo goed?! Een goede en terechte vraag.
Zelfvertrouwen is namelijk ook afhankelijk van externe factoren. Je hebt ervoor nodig dat je jezelf vergelijkt met anderen. Dat maakt het meteen kwetsbaar. Je gaat je prestaties of je uiterlijk vergelijken met dat van de mensen om je heen. Wanneer je dan een goed gevoel van zelfwaarde hebt als je goed uit die vergelijking komt, wat heb je er nog aan wanneer je omstandigheden verslechteren? En wat te doen als je slecht uit de vergelijking komt? Dan kun je jezelf boven de ander plaatsen, je prestaties opblazen, jezelf mooier maken, je zwaktes verbergen of jezelf beschuldigen dat je niet beter kan. Maar dat zijn allemaal manieren die veel energie kosten en waarbij je veel hoog te houden hebt of juist verdwijnt in je eigen drama. Heel vermoeiend en weinig opbouwend.
Zelfcompassie biedt je om die reden een meer stabiele basis dan zelfvertrouwen. Zelfcompassie gaat namelijk niet om vergelijking, het gaat om het accepteren van jezelf. Je kijkt naar jezelf zoals je naar je geliefden kijkt; vanuit een mild en ondersteunend gevoel. Je aanvaardt dat je niet de enige met problemen bent, dat iedereen zijn eigen worstelingen heeft. Je wilt het beste voor jezelf, vanuit goede zorg voor jezelf, niet om het beter te hebben of om meer te hebben dan een ander. Jouw behoeftes zijn even belangrijk als die van de mensen om je heen. Wanneer je het beste voor jezelf wilt, durf je nee te zeggen tegen dingen die je schaden. Hier kun je je tegen verzetten, dit geeft kracht.
Het goede nieuws is dat je zelfcompassie kunt aanleren. Dit gaat over het leren vriendelijk zijn voor jezelf, het leren leven vanuit een gedeelde menselijkheid (we doen allemaal gewoon ons best) en het leren beoefenen van mindfulness. Oefening baart kunst. Het zorgt er niet voor dat je instant gelukkig bent of geen zorgen meer hebt. Je zult wel beter kunnen omgaan met negatieve gevoelens waardoor ze verminderen en er meer ruimte is voor positieve gevoelens. Je zult ervaren dat je meer verantwoordelijkheid neemt voor je eigen welbevinden en meer initiatief neemt. Op naar liefdevolle vriendelijkheid naar jezelf en daarmee naar anderen!
Om stil van te worden: Rauw
Een zaal vol mensen, stil, onder de indruk, geraakt. Sally en Molly maken theater over de struikelende mens. Dus over ons allemaal.
Een zaal vol mensen, stil, onder de indruk, geraakt. Onlangs was ik bij een bijeenkomst van ‘In de wolken’, dat zich richt op verliessituaties. Er werd een theaterstuk opgevoerd door twee acteurs van ‘Sally en Molly’. Jonge meiden die je meenemen in hoe het leven verder gaat nadat je vader is overleden. Ik was niet de enige in de zaal waarbij dit thema heel persoonlijk raakte. Ze namen ons mee in de verwarring, de leegte, het onbegrip, het ervan weg willen, het niet weten wat ermee te moeten. Hun persoonlijke ervaring was voelbaar en daarmee werd het voor ons allemaal tastbaar. Het was een rauwe en kwetsbare voorstelling, ze draaien nergens omheen. De herkenning was voor velen groot (in een zaal met rouwtherapeuten is het thema nooit ver weg). De wens werd uitgesproken om het aan anderen te kunnen laten zien, zodat mensen zouden begrijpen wat je hebt doorgemaakt en hoe het je vormt. Van het ook wel begrijpen dat het lastig is voor anderen om erop te reageren (alhoewel; ‘mensen kunnen toch gewoon vragen of je er over wilt praten?!’), tot de hectiek in een eerste week na het overlijden en dat bij elkaar komen voor een uitvaart ook iets gezelligs kan hebben tot hoe je er als gezin met elkaar (of dus iedereen toch een beetje alleen) mee omgaat.
Sally en Molly maken theater over de struikelende mens. En aangezien we allemaal wel eens struikelen, is het dus voor iedereen. De voorstellingen die ze maken (momenteel ook over en angststoornissen, depressie en eenzaamheid) zijn te boeken. Ze brengen hiermee beladen thema’s weer terug in de ‘gewone wereld’.
Burn-out van het ouderschap?!
Burn-out van het ouderschap?! Het komt vaker voor dan je denkt.
Iedereen weet tegenwoordig wat een burn-out is. We hebben er allemaal een beeld bij, kennen mensen die hiermee geworsteld hebben en zijn wellicht wel eens bang dat het onszelf overkomt. Wanneer je in een burn-out terechtkomt, is er vaak sprake van meerdere gebieden waarin je teveel hebt moeten geven en te weinig voldoening hebt ervaren. In veel gevallen speelt werk een rol en is het dus voordehand liggend om tijdelijk niet te werken om te kunnen herstellen.
Wat nou als je een burn-out hebt die vooral ontstaan is vanuit je gevoel van belasting door je ouderschap? Sinds 2015 wordt hier onderzoek naar gedaan en is aangetoond dat ouders die eerder emotioneel stabiel en veerkrachtig waren, in een ‘parentale burn-out’ zich fysiek en emotioneel uitgeput voelen en geen voldoening en gevoel van efficiëntie in het ouderschap ervaren. Maar je kunt niet zoals met je baan, een periode stoppen met ouder zijn. Je moet door.
Een burn-out in het ouderschap ontstaat niet zozeer door externe factoren, alhoewel deze wel een trigger kunnen zijn. Blijkbaar kunnen veerkrachtige ouders veel aan, ook als het leven tegenzit. De emotionele competenties van de ouder lijken veel belangrijker hierin. ‘Je emoties als vader of moeder niet goed begrijpen, ze niet kunnen uiten en niet in de hand kunnen houden, maakt je vatbaar voor een parentale burn-out. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld als je met je eigen ouders een problematische relatie hebt gehad. Dat kan je zelfbeeld onderuithalen en kun je gaan twijfelen of je wel in staat bent om een goede vader of moeder te worden’. Daarnaast zijn zowel perfectionisme als de wens om een kind door dwang te beheersen risicofactoren.
In onze individualistische maatschappij komt een parentale burn-out meer voor dan in landen met een cultuur die meer op gemeenschappelijkheid is gebaseerd. Wij hebben geleerd om naar onze eigen behoeften te luisteren en deze te vervullen. Deze kunnen botsen met de behoeften van onze kinderen. Ook zijn we niet geneigd om hulp te vragen, het siert ons als we het zelf kunnen, zo voelen we. Dan willen we onze kinderen ook nog opvoeden tot zelfbewuste individuen, tot assertieve volwassenen. Dat maakt opvoeden extra uitdagend, omdat we niet kunnen terugvallen op autoriteit.
Een hoopvol gegeven is dat herstel mogelijk is. Men ontwikkelde een groepstherapie waarin werd gewerkt aan enerzijds de stressfactoren te beperken en anderzijds de steun te vergroten. Mocht je dus het gevoel hebben dat het ouderschap je teveel wordt, neem dit serieus. Zoek steun bij anderen, richt je leven zo efficiënt mogelijk in, verlaag de eisen, maak keuzes die rust geven en onderzoek wat je nodig hebt om je stress te verlagen. Kinderen hebben veel meer aan ouders met een rustig brein dan aan ouders die er krampachtig alles aan doen om ze een perfect leven te bieden.
Lees hier het artikel over het onderzoek: https://bit.ly/3CsisJY
Meer erover lezen kan in dit boek van de onderzoekers: https://bit.ly/3S0LEgO
Drempelvrees
Je hebt besloten om therapie te starten. Misschien wel na veel wikken en wegen. Zoeken op internet naar de juiste therapeut. Of overleg met je huisarts. En nu?
Je hebt besloten om in therapie te gaan en hebt via internet een therapeut gevonden die je aanspreekt. En dan? Hoe pak je het aan? Hoe gaat het in zijn werk? Omdat het nog best een stap kan zijn om contact te leggen met een therapeut en de eerste afspraak daadwerkelijk aan te gaan helpt het misschien om te weten wat er gaat gebeuren.
Via het contactformulier op de website (www.ymkjealbada.nl) of via de mail (ymkje.albada@gmail.com of info@annikava.nl) kan je contact opnemen met de praktijkondersteuner. Op het contactformulier of in de mail kan je aangeven wat je hulpvraag is of waarom je een afspraak zou willen. Dit kan en mag een korte schets zijn in een paar zinnen. Het gaat bij dit eerste contact op het kunnen inschatten of jouw vraag past bij de therapie of de gesprekken die geboden kunnen worden. Gaat het voor jou, bijvoorbeeld, om individuele therapie, coaching of rouwverwerking? En zo zijn er natuurlijk nog meer vormen van hulp die geboden kunnen worden.
Als dat inderdaad zo is: jouw vraag sluit aan bij de therapie die aangeboden wordt, zal de praktijkondersteuner je mailen met meer informatie over tarieven en vergoedingen (https://www.ymkjealbada.com/tarieven) en met je afstemmen wanneer het voor jou uit zou komen om die eerste afspraak in te plannen. Zodra deze eerste afspraak ingepland is ontvang je per mail een aanmeldformulier waarop je je gegevens en wat meer over je hulpvraag op kan schrijven. Dit aanmeldformulier neem je mee naar de eerste afspraak.
Tijdens je eerste afspraak zal er vooral ingegaan worden op waar je tegenaan loopt, waar je hulp bij zou willen en wat je kan verwachten van de therapie. Er wordt uitleg gegeven over hoe de gesprekken zullen verlopen en hoe vaak de gesprekken in de eerste periode ingepland gaan worden. Na dit eerste gesprek kan ook jij nog eens rustig nadenken, als je daar behoefte aan hebt, wat je van het voorstel vindt en of je inderdaad wil starten met de gesprekken. Zodra je een besluit genomen hebt kan je dit mailen en wordt een een volgende afspraak gemaakt. Als je er gelijk al uit bent kan er ook direct een vervolgafspraak gemaakt worden.
En vanaf daar zal in goed overleg en vanuit samenwerking het traject, passend voor jou, worden voortgezet.
Na het nemen van die eerste stap zeiden anderen over het therapietraject:
'Tijdens de gesprekken hebben we nieuwe inzichten opgedaan waar we mee verder kunnen. We voelden ons vertrouwd en gehoord. Ymkje probeert goed samen het probleem uit te pluizen en samen te kijken hoe we hiermee verder kunnen.'
' Ymkje biedt een veilige omgeving om met hulp zelf tot nieuwe inzichten te komen. Daarnaast is het erg fijn om af en toe bevestiging te krijgen dat bepaalde emoties erg normaal zijn in mijn situatie.'
'Het was erg fijn om aan te kunnen geven waar we mee zaten en om vervolgens samen oplossingen te kunnen bedenken. Er werd goed geluisterd en meegedacht en we hebben heel veel nuttige en handige tips gekregen. Ik ben erg blij dat we naar Ymkje toe zijn gegaan!'
Ben je er toch nog niet helemaal uit of heb je andere vraag of twijfels neem gerust contact op om deze aan ons voor te leggen.
Hoera, anders dan anders!
Werkt jouw brein anders dan dat van de meeste andere mensen om je heen? Reden voor een feestje!
Afgelopen juni vond de Neurodiversity Pride Day plaats. Op Neurodiversity Pride Day wordt de meerwaarde van neurodiversiteit en neurodivergentie gevierd. De dag belicht de positieve kanten van neurologische variaties als autisme, dyslexie en adhd en wordt wereldwijd jaarlijks gevierd.
Prachtige termen: neurodiversiteit en neurodivergentie. Maar wat is nu eigenlijk het verschil?
Neurodiversiteit is een mix tussen breinen, is net zoiets als biodiversiteit. Of inclusie. Een maatschappij waarin iedereen gewaardeerd wordt om kwaliteiten en er gelijkwaardigheid is. Dat is sowieso iets om na te streven en te vieren natuurlijk.
De term neurodivergentie werd in het begin vooral gebruikt voor autisme, maar inmiddels bevat het onder andere ook; ADHD, spraakstoornissen in de ontwikkeling, dyslexie, dyspraxie, dyscalculie, hoogsensitiviteit, hoogbegaafdheid en intellectuele achterstand en diverse psychische aandoeningen zoals bipolariteit of een dwangstoornis. En dit zijn nog maar een paar labels. Neurodivergente mensen gebruiken vooral hun rechterhersenhelft en zijn vaak beelddenkers. Het is een snelle manier van informatie verwerken, maar tegelijkertijd kan de prikkelverwerking veel intenser zijn en langer duren.
Veel mensen die zich herkennen in neurodivergentie voelen zich vaak ‘anders’ of ‘raar’. Alsof ze niet passen of matchen met anderen. Vooral dat is de reden dat Neurodiversity Pride Day in het leven geroepen is. Om meer acceptatie en bekendheid te verwerven rondom neurodivergentie. Ja, je brein is misschien anders bedraad dan bij veel anderen. En dat zou nou misschien wel net de reden kunnen zijn dat jij beter bent in bepaalde dingen dan veel anderen.
Op https://neurodiversiteit.nl/nl/pride2022/ wordt dit prachtig omschreven:
Vier jezelf.
Neurodiversity Pride Day is gecreëerd door neurodivergente mensen, om de acceptatie van onszelf en voor mensen als onszelf te vieren; degenen die neurologisch anders zijn dan de meeste anderen. Voor één dag richten we onze aandacht op hoe we de samenleving mooier en vitaler maken, ondanks alle strijd waarmee we als individuen dagelijks worden geconfronteerd. Voor deze ene dag zijn we er trots op dat we de moed hebben om onszelf te blijven, ongeacht de negatieve stereotypen en pogingen om onze uniciteit te minimaliseren.
Vier degenen die het meest anders zijn dan jij.
Dyslexie bestond al voordat er boeken werden geschreven, ADHD en autistische genen waren 10.000 jaar geleden al actief, maar in de huidige samenleving zijn we een minderheid die hard vecht om geaccepteerd te worden zoals we van nature zijn. Elke persoon op deze wereld kent neurodivergenten, in hun vriendengroepen, teams, familie en de meesten houden van minstens één van hen. Op deze dag trotseren neurodivergenten de maatschappelijke krachten die geen ruimte willen maken voor onze aangeboren andersheid. Op deze dag vieren we dat we goed zijn, zoals we geboren zijn. En als je dit ook zo voelt, vier dat, met ons.
Herken jij jezelf in bovenstaande omschrijvingen? Dan is Neurodiversity Pride Day op 16 juni 2023 jouw feestje!
Stop, denk, doe
Vakantie? Bekijk het eens van de andere kant.
En dan ineens is het zover: zomervakantie. We zijn alweer halverwege het jaar.
Je werkt hard, bent druk en altijd in actie, maar met alles wat je te doen hebt en wat er nog ad hoc bijkomt, schiet reflectie er gemakkelijk bij in. Een heldere blik op de lange termijn ontbreekt. Daarmee wordt het lastig te zeggen wat je dan precies bereikt hebt met al dat harde werken en met dat bezig zijn.
Hoe zou het zijn als je eens ander perspectief kiest en nadenkt over wat je gedaan hebt en wat je wilt gaan doen? Deze periode leent zich goed voor uitzoomen, met een vogelperspectief naar je eigen leven kijken. Wat wil je blijven doen en waarom? Wat zou je anders willen en wat is daarvoor nodig?
Neem daar de komende weken eens de tijd voor op het strand, op de camping, in je hotelkamer of gewoon op kantoor waar het misschien net iets rustiger is in deze periode.
Fijne zomer.
Koester je talenten
Beter worden in waar we niet goed in zijn, daar leggen we vaak de focus op. Het is maar de vraag of dat is wat ons het meest vooruit helpt. Onderzoeken tonen aan dat er eigenlijk meer rek zit in juist het vergroten van onze kwaliteiten. De positieve psychologie richt zich hierop.
Waarom is, ook in de psychologie, positiviteit zo belangrijk? We leren vaak ons hele leven vooral te kijken naar wat er niet goed aan ons is. De meeste mensen herkennen het gevoel dat je ergens niet goed genoeg in bent. Juist het positieve is waar de positieve (what's in a name?) psychologie aandacht voor heeft. De positieve psychologie is een uitbreiding op de 'traditionele' psychologie en richt zich op het welbevinden van de mens. Waar de normale psychologie zich richt op het beter maken van psychologische problemen, richt de positieve psychologie op het beter maken van wat al goed is. Ieder mens heeft gebieden waar hij of zij niet op uitblinkt en gebieden waarop dat juist wel het geval is. Dat zijn je kwaliteiten. Wil je met jezelf aan de slag, dan kun je de gebieden waar je niet goed in bent oprekken, jezelf trainen, gedrag veranderen. Dat kost echter veel energie en omdat het niet om je natuurlijke talenten gaat, zul je er waarschijnlijk nooit in schitteren. En de kans dat je er plezier uit haalt is ook niet zo groot. Je kunt er ook voor kiezen om je kwaliteiten goed in beeld te krijgen (echt, we hebben ze allemaal!) en daar sterker in te worden. Daar heb je waarschijnlijk plezier in en de kans dat je supergoed kunt worden is best groot.
De grondleggers van de positieve psychologie ontdekten dat wij als mens absoluut invloed hebben op het ervaren van een leuker of beter leven. Een essentieel onderdeel waarop je zelf invloed uit kan oefenen is je zelfbeeld. En dat zelfbeeld is weer afhankelijk van hoe je jezelf waardeert. Het goede nieuws is: jezelf waarderen kan je leren!
Zo kan het al helpen om je bewust te zijn van waar een negatief of positief zelfbeeld vandaan komt. Let er eens op waar jij de focus op legt.
Een negatief zelfbeeld komt voort uit een focus op:
enkel je minder positieve eigenschappen
Jezelf continu te vergelijken met anderen
De positieve eigenschappen en successen van anderen
Een onrealistisch perfect beeld van wat je zou moeten zijn
Datgene waar je maar nauwelijks invloed op hebt
Een positief zelfbeeld ontstaat wanneer je focust op:
Al je eigenschappen maar met name je positieve
Jezelf. En je dus niet continu vergelijkt.
Dat waar je invloed op hebt
Anderen te waarderen zonder jezelf daarmee naar beneden te halen.
Behalve je bewust te zijn van waar jij nu eigenlijk de focus op legt, op het positieve of op het negatieve, zijn er ook tal van tools om die focus te leren veranderen. Een goed hulpmiddel om die focus te verleggen is 'The VIA CharacterStrenghts Survey' . Een vragenlijst die je helpt om je positieve en sterke karaktereigenschappen te ontdekken en te benadrukken. Probeer het eens. Herken jij je in de uitslag? En wat doet dat met de kijk op jezelf?
De tijd vliegt
De tijd vliegt. Een cliché en daarmee tegelijk ook zo waar. Ook ik heb niet stilgezeten de afgelopen jaren. Goed om soms eens even bij stil te staan en (want dat doe ik niet vaak) hier iets over te delen. Nieuwsgierig?
De tijd vliegt. Twee jaar geleden alweer werd ik lid van de NVRG. De Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie. Toen nog in een eerder stadium van mijn opleiding tot systeemtherapeut wilde ik mijzelf en mijn cliënten serieus nemen door, onder andere, lid te worden van deze beroepsvereniging. Het NVRG-lidmaatschap is een waarborg voor kwaliteit. NVRG-leden voldoen aantoonbaar aan kwaliteitseisen met betrekking tot (voor)opleiding, werkervaring en deskundigheidsbevordering.
Als nieuw lid in 2020 stelde ik mijzelf voor in dit interview. Inmiddels ben ik als systeemtherapeut heel wat kennis, ervaring en oefening rijker. De basisopleiding en verdiepingsopleiding heb ik succesvol en met plezier afgerond. En ook de supervisie reeksen en zeker de training in Geweldloos verzet en verbindend gezag hebben mij enorm veel gebracht.
Het is voor mij belangrijk om als therapeut altijd in ontwikkeling te blijven. Verdieping en verbreding van kennis zijn essentieel om goed aan te kunnen blijven sluiten bij de praktijk en de cliënten. Het plezier in mijn werk en de feedback van mijn cliënten zijn altijd weer de grote motivator.
Het is dan ook heel fijn wanneer de feedback van cliënten aansluit op dat wat ik juist zo graag bied in de gesprekken; 'Fijn dat een onafhankelijk iemand vragen stelt, zonder oordeel. Je laat nadenken over actie en reactie en je eigen rol en acties binnen het systeem. Je hebt precies aangevoeld wat wij nodig hadden. We kwamen door de gesprekken tot betere inzichten in elkaar en ook kregen we meer inzicht in ons eigen handelen. Het was erg fijn om aan te kunnen geven waar we mee zaten en om vervolgens samen oplossingen te kunnen bedenken. Er werd goed geluisterd en meegedacht en we hebben heel veel nuttige en handige tips gekregen, we gebruiken de handvatten nog elke dag'.
Ik hoop dan ook dat ik, mede door verdere opleiding en door feedback van cliënten, steeds beter kan aansluiten bij de verschillende mensen en de zeer uiteenlopende vragen waarmee ze naar mijn praktijk komen. Op naar meer verdieping!
Het is oké om je niet oké te voelen
"Wat mij enorm geholpen heeft: horen dat rouw normaal is en het uitwisselen van ervaringen met rouw". Rouwen komt voor bij iedere vorm van verlies. Dat kan heftig zijn en iedereen doet dat op zijn eigen manier.
Rouw is het wennen aan en omgaan met verlies en de nieuwe situatie die daardoor ontstaat. Er is geen protocol voor rouwen, er is geen goed of fout, je doet het op je eigen manier. En dat kan ontzettend moeilijk zijn. Naast emoties kan rouw ook gepaard gaan met lichamelijke klachten. Je kan gevoelens van verdriet, angst of boosheid ervaren. En ook slapeloosheid, misselijkheid en hoofdpijn kunnen erbij horen. En wat je ervaart kan nog veel meer bevatten dan wat hier genoemd wordt. En hoelang dat duurt? Zelfs dat is lastig te voorspellen. Wat wel bekend is, is dat erover praten, hulp en steun zoeken en vooral doen wat voor jou goed voelt je verder kan helpen.
Bij rouw wordt meestal in eerste instantie gedacht aan het overlijden van een dierbare. Maar er zijn veel meer situaties waardoor rouw kan ontstaan. Het verlies van een relatie, een ziekteproces, verlies van mentale of lichamelijk functies (denk aan dementie of sterk afnemen mobiliteit). Ook je baan verliezen of wegvallen van andere zekerheden kan rouw veroorzaken. Als jij een rouwproces ervaart, dan is het er, ongeacht de situatie die dit in gang zet.
Bij veel mensen is wel bekend dat rouw zich openbaart in verschillende fasen met verschillende symptomen. Alleen al het weten dat dit erbij hoort en dat ook anderen dit ervaren kan enorm steunend zijn. "Wat mij enorm geholpen heeft: horen dat rouw normaal is en het uitwisselen van ervaringen met rouw", werd eens gezegd bij het afsluiten van een rouwtraject in de praktijk. Het uitwisselen van ervaringen, delen van gevoelens, woorden geven aan emoties. Dit samen met iemand anders doen en vooral jezelf toestemming geven om jouw proces te ervaren zoals het is neemt het verlies niet weg maar kan wel meer inzicht geven en de dagen dragelijker maken.
En dat jezelf toestemming geven is in onze westerse maatschappij soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. ‘Kom op, schouders eronder’ lijkt vaak de geldende norm. Mocht jij die tegenstrijdigheid herkennen er ervaren (het wel voelen van emoties, maar er geen uiting aan kunnen of mogen geven van jezelf) is het boek 'De kracht van kwetsbaarheid' van Brené Brown zeker een aanrader. Kwetsbaarheid is de basis van alle mooie dingen in het leven, zegt Brené. En zelfs als dat maar een beetje waar is, geeft dat kracht en biedt dat hoop.
Heb ik wel recht op mijn gevoel?
Voorspelbaarheid en houvast waren de afgelopen jaren al verder te zoeken en soms onvindbaar. Het gevoel van hoop en veiligheid dat aan de horizon opdoemde wordt door de huidige nieuwsberichten wederom de kop in gedrukt. En dat maakt indruk, zelfs zomaar thuis, voor de televisie op je eigen bank.
De afgelopen jaren waren, vooral door Corona, roerig en onvoorspelbaar. Eerder schreef ik al over wat dit kan doen met je eigen stabiliteit, je relatie en je visie op de toekomst. Net toen het leek alsof de tijd was aangebroken op op te gaan bouwen en toekomstgericht aan de slag te gaan, werden de nieuwsberichten wederom somber. Het nieuws over de oorlog in de Oekraïne valt velen zwaar.
Huisartsen en hulplijnen worden overspoeld met vragen en verhalen over toenemende angst, opgerakelde trauma's, slapeloosheid en somberheid. Dit kan betrekking hebben op een situatie uit het verleden waar herinneringen aan opleven, angst en zorgen over de eigen toekomst of die van familie of zelfs de wereld. Vaker nog valt het veel minder goed te duiden waarom je je misschien onrustig, angstig of somber voelt door de oorlogsberichten en - beelden die nu aan de orde van de dag zijn. En ook daar zit voor veel mensen een ingewikkeld vraagstuk. Zelfs als het je nachten uit je slaap houdt kan namelijk de gedachte overheersen dat jij helemaal geen recht heb op jouw beleving en jouw gevoel hierover. Want jij bent daar niet, jij bent veilig in het hier en nu en hebt het goed.
En hoe logisch deze gedachten misschien ook zijn, ze helpen niet. Door het niet erkennen, uitspreken of toelaten van wat je voelt en beleefd kunnen de klachten verergeren. Gevoel is niet iets waar je recht op hoeft te hebben, niet iets wat wel of niet mag of gepast is. Want gevoelens en jouw beleving zijn er gewoon, hoe je het ook wendt of keert. Het is altijd wat het is en het is goed. En je bent niet de enige, maar dat weet je niet als je er niet over spreekt of je beleving minimaal erkent voor jezelf.
Deze erkenning of het uitspreken van hoe het met je gaat kan al wat lucht en perspectief geven. Daarnaast is het van belang om jezelf serieus te nemen. Je kan om te beginnen goed voor jezelf zorgen. En vast dag- en nachtritme, beweging, gezonde voeding. Sporten of mindfulness kunnen ook zeker helpen. Doe wat goed is voor jou en als je daar zelf niet uitkomt of het niet voldoende helpt: spreek je uit. Zoek hulp. In je eentje blijven tobben helpt niet. Ga inderdaad naar de huisarts, een vertrouwenspersoon en hulplijn. De situatie kunnen we helaas niet veranderen, hoe we daarmee omgaan en elkaar daarin ondersteunen kan wél!